Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Yılmaz Top
Danışman: SEBAHAT DENİZ
Özet:Bu çalışmada, Amasyalı bir şâir olan Münîrî (ölümü 1521)’nin, Topkapı Sarayı Koğuşlar Kitaplığı 994/995 numarada kayıtlı olan “Siyer-i Nebî” adlı eserinin 6. ve 7. ciltleri incelendi. Çalışma dört ana bölümde gerçekleştirildi. Giriş bölümünde; siyer ilminin doğuşu, Klasik Türk edebiyatında bir tür olarak gelişmesi, bu sahada yazılan manzum ve mensur eserlerle ilgili genel bilgiler verildi. Birinci bölümde; şâirin hayatı, eserleri, edebî kişiliği, yaşadığı dönem ve edebî ortam tanıtıldı. İkinci bölümde; eserin yazılış sebebi, şekil özellikleri, dil ve üslûp özellikleri, eserde yer alan edebî sanatlarla ilgili özellikler ortaya kondu. Muhteva özellikleri başlığında âyet, hadis, atasözü, deyimler; örf, âdet, sosyal hayat unsurları tespit edilebildiği ölçüde incelendi ve örneklendirildi. Siyer’in yazılmasına kaynaklık eden ve eserde de adı geçen şahsiyetler belirtildi. Bu bölüm, Siyer’in bütün konu başlıklarını içeren geniş bir le tamamlandı. Üçüncü bölümde, yazma nüshanın tanıtımı yapıldı ve metin tesisinde takip edilen yol hakkında bilgi verildi. Dördüncü ve son bölüm; transkripsiyonlu metin, seçme Türkçe kelimeler sözlüğü, cinas sözlüğü denemesi ve dizinden oluşmaktadır. İncelemede ulaşılan sonuçlar, bibliyografya ve metne ilişkin fotoğraf ekleriyle bu bölüm tamamlandı. Siyer-i Nebî, Türk edebiyatının bilinen en uzun manzum siyeri olması sebebiyle Türk edebiyat tarihi, Batı Türkçesinin geçiş dönemi özelliklerini yansıtması bakımından da Türk dili açısından önemli bir eserdir. Münîrî’nin cinas sanatına hâkimiyeti, atasözleri ve deyimler bakımından zengin bir dil kullanması dikkati çeken diğer noktalardır. ABSTRACT SİYER-İ NEBÎ OF MÜNÎRÎ (d. 1521?), VOL. 6-7 (TEXT AND ANALYSIS) In this work, 6th and 7th volumes of the book “Siyer-i Nebî” registered in Topkapı Palace Koğuşlar Library with number 994/995 of Münîrî (death 1521?) who was a poet from Amasya is analyzed. Work has been completed in four main parts: In the introduction part, general information was given about the emergence of the literary genre siyer, its place and development as a genre in classical Turkish literature and an overview of the prose and verse works written in this genre. In the first part, life of the poet, his works, his literary personality, period and literary conditions in which he lived has been examined. In the second part, his reason of writing this work, format properties, language and type of writing, properties about literary art of the work and the literary figures of speech were discussed. Under the title of content; Koranic verses, hadiths, proverbs, traditions, habits and social life of that time were examined and exemplified. Personalities mentioned in Siyer and source of the book were determined. This part was completed with a comprehensive summary containing all the subject titles of the Siyer. In the third part, hand writing copy was introduced and information was given about the principles followed during the formation of the text. Fourth and the last part, is formed of transcriptional text, vocabulary of selected Turkish words, vocabulary of selected puns and an index. Results found at the end of examinations were completed with bibliography and photo attachments about the text. Siyer-i Nebî, is an important work for Turkish language because it is the longest poetic siyer known and reflects history of Turkish literature and characteristics of Western Turkish transition period. Münîrî’s control and domination in poetic arts and rich language context in terms of proverbs, idioms and puns are other attractive points of the work.