Kayyum Nasıri'nin derlediği Tatar masalları (dil bilgisi incelemesi-yazı çevirimi-aktarma-dizin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Gamze Yenen Kurutaş

Danışman: ERDAL ŞAHİN

Özet:

ÖZET Masal; halkın yaşadığı olaylardan ya da mitolojik ögelerden esinlenerek yarattığı, sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılan, olağanüstü kahramanları merkeze alarak yine olağanüstü durum ve olayları yer zaman belirtmeden anlatan, anlatılan olaylarla beraber dinleyiciyi düşsel bir yolculuğa çıkartan anonim bir halk edebiyatı ürünüdür. Çalışmada Kayyum Nasıri’nin derlediği Tatar masalları ele alınmıştır. Bu masallar Kazan ağzının ses bilgisi ve biçim bilgisi özellikleriyle aktarılmıştır. Aktarılan masallar hoşça vakit geçirmenin yanı sıra yaratıldığı ve yaşatıldığı dilin işlenip gelişmesine, e-ğitimde ve sosyal hayatta kültürel değer ve kodların aktarılmasına da hizmet eder. Yani Tatar Türklerinin duygularını, düşüncelerini, geçmiş ve geleceğe ait algılarını, hayal ve beklentilerini, gelenek, görenek ve adetlerini, etik yapılarını, kültürel kimliklerini ortaya koyan ve milli bir değer taşıyan edebi bir türdür. Çalışmada Tatar masallarının yazı çevrimleri, Türkiye Türkçesine aktarmaları, dil bilgisel dizini ve dil bilgisi incelemesi yapılmıştır. Dil bilgisi incelemesi bölümünde masallar yazıya geçirildikleri dönem ve ağız itibariyle yine masallardan verilen örneklerle açıklanmıştır. Çalışma bu yönleriyle halk bilimi, betik bilimi ve dil bilimi bilim dallarıyla ilgilidir ve bu bilim dallarına kaynaklık teşkil eder. -------------------- ABSTRACT Tale is an anonymous folk literature work created by the people, inspired by the events or mythological elements, handed down from generation to generation, by taking extraordinary heroes to the center and telling the extraordinary situations and events without mentioning the time and taking the audience on a fanciful journey. In this study, Tatar tales compiled by Kayyum Nasıri are discussed. These tales were conveyed with the phonology and morphology features of the Kazan dialect. In addition to having a pleasant time, the tales passed (from generation to generation) serve not only to the process and development of the language in which they were created and lived and but also to the transfer of cultural values and codes in education and social life. In other words, it is a literary genre of national value that reveals Tatar Turks' feelings, thoughts, perceptions of past and future, dreams and expectations, customs and traditions, ethnicity and cultural identities. In the study, the transliteration of Tatar tales, translating into Turkey Turkish, grammatical index and grammar are analyzed. In the grammar study section, the tales are explained with the examples given from the tales as of the period they were written and the mouth. From this aspect, this study is related to folklore, philology and linguistics and constitutes a source for these sciences.