15. yüzyıl mutasavvıflarından Yiğitbaşı Ahmed Şemseddîn-i Marmaravî'nin câmi'ü'l-esrâr mesnevîsi (İnceleme-metin)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: TUĞBA KUŞBUDU

Danışman: Üzeyir Aslan

Özet:

Ahmed Şemseddin Marmaravî,1435 yılında Saruhan sancağına bağlı Gölmarmara ilçesinde doğmuştur. Bazı kaynaklarda Saruhânî, Akhisarî, Rûmî ve babası vesilesiyle İbn-i İsâ Derviş Ahmed olarak da anılmıştır. Halveti şeyhi Alaeddin Uşşakî'den ilim öğrenen Yiğitbaşı, şair ve yazar olmasının yanı sıra Halvetiliğin Ahmediye kolununkurucusudur. Eserlerini tasavvuf etkisiyle kaleme alan Marmaravî’nin ilk ve tek manzum eseri çalışmamızı oluşturan Câmi’ü’l-Esrâr adlı mesnevidir. 837 beyitten müteşekkil olan mesnevide Allah’ın sıfatları, Allah ve peygamber sevgisi, dört büyük halife, irşat, mürşit, tarikat adabı, tasavvuf yolu ve tasavvuf yolundan ayrılanlar, vücut, insan, nefs, nefsin mertebeleri gibi konular işlenmiştir. Eser; tüm bu konuları ihtiva etmesi, öğüt vermesi bakımından didaktik bir özellik göstermektedir. Çalışmamızda Türkiye kütüphanelerinde tespit edebildiğimiz 38 nüshası bulunan Câmi’ü’l-Esrâr’ın tenkitli metni vücuda getirilmiştir.İlk bölümde müellifin hayatı ve eserlerine, ikinci bölümde eserin nüshalarının tanıtımına, üçüncü bölümde ise Cami’ü’l-Esrâr’ın tenkitli neşrine yer verilmiştir. -------------------- Ahmed Şemseddin Marmaravî was born in 1435 in Gölmarmara in Saruhan. In some sources he has called with different names as Saruhani, Rumi, and with the ocassion of his father he used to be called İbn-i İsa Derviş Ahmed. Yiğitbaşı also acqueired a huge knowledge from Halveti Sheik Alaeddin Uşşakî. He was a poet alongside, he was the founder of the Halvet which is foot of Ahmediye. Marmaravî's who wrote his works affected by mysticism, the first and only poetic work which is also our research subject is a masnavi named Câmi’ü’l-Esrâr. In this 837 couplet work, Marmaravî involved epithet of the God, love for God and prophet, four great caliphs, spritual and ethic guide, guru, cult morals, mysticism way and people who left this way, the flesh, humanity, nafs and extents of nafs.The work has a didactic feature in that it contains all these subjects and gives advice. In our study, we can detect 38 copies with libraries in Turkey Câmi’ü’l-Esrâr criticizing the text has been created. In the first part, the life and works of the author, in the second part the introduction of the copies of the work and in the third part the criticism of the Câmi’ü’l-Esrâr is given.