Abdurrahman Hibri Efendi , Defter-i Ahbar (Transkripsiyon ve değerlendirme)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Muhittin Aykun

Danışman: RECEP AHISHALI

Özet:

Tarafımızca transkripsiyonu yapılmış bulunan Abdurrahman Hibrî Efendinin, Defter-i Ahbâr adlı eseri kuruluşundan 1058/1648 yılına meydana gelen olayları anlatmaktadır. Eser, esas olarak 1027/1618 - 1058/1648 yılları arasında dönemi tafsilatlı olarak anlatmaktadır. Üç nüshasını tespit ettiğimiz bu eser Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanmıştır. Eserin tespit edilmiş üç nüshası bulunmaktadır. Esas olarak tezde kullandığımız nüsha Bayezid Devlet Kütüphanesi, Veliyyüddin Efendi, nr. 2418'dir. Eser 73 varak olup, ağdalı olmayan bir Türkçe ile yazılmıştır. Müellif, eserinde yer yer Arapça ve Farsça şiirlerle kullanmıştır. Defter-i Ahbâr, altı defter ve hatime üzerine bina edilmiştir. Birinci defterde, Osman Gazi'den başlayarak, Sultan I. Ahmed devrine kadar olan olayları muhtasar bir şekilde anlattıktan sonra İkinci defterden itibaren kendi yaşadığı dönem olan Sultan II. Osman, Sultan IV. Murad ve Sultan I. İbrahim devri olaylarını tafsilatlı olarak anlattıktan sonra Sultan I.İbrahim'in hal' edilişi ile son bulmaktadır. Eserde, Sultan II. Osman, Sultan IV. Murad ve Sultan I. İbrahim devrinde meydana gelen siyasî, iktisadî ve sosyal olaylara değinilmiştir. Müellif, eserinde yer alan olayların birçoğuna şahittir. Eserde verilen tarihler müellifin yaşadığı döneme denk gelmektedir. Müellif, olayları anlatırken alıntı yapmadan kendi müşahade ettiği hadiseleri zikretmiştir. Müellifin kaynak belirtmeden kendi müşahadelerine dayandırmasına rağmen başka eserlerden yararlandığı kanaatindeyiz. Sonuç olarak; Hibrî Efendinin Defter-i Ahbâr isimli eserin 1618-1648 yıllarını içine alan kısmı dikkatlice tetkik edilecek olursa tarihçilerin her zaman müracaat edebileceği birinci elden kaynak konumundadır. ABSTRACT The book Defter-i Ahbar ( The Book of News ) by Abdurrahman Hibri Efendi, which is transcripted in this thesis, narrates the events from the foundation of the ottomon Empire to the year 1648 ( 1058 ) briefly. Especially the period between 1618 ( 1027 ) and 1648 ( 1058 ) is told in detail. This work is produced as a M.A. thesis based on Defter-i Ahbar. There are three boks which are found out. The copy used as the source is Veliyyüddin Efendi , nr. 2418 in the Bayezid Library. The book consists of 73 sheets, and it is written in a simple Turkish. The author made the book more fluent by using Persian and Arabic poems. Defter-i Ahbar is composed of six books and a conclusion part. İn the first book, the incidents starting from Osman Gazi until the period of Sultan Ahmed I are narrated briefly. ln the other parts, the author tells the periods of Sultan Osman II, Sultan Murad IV and Sultan İbrahim I when he lived, and he finishes the book with the dethroning Sultan İbrahim I . He mentions political, economical and social events in the reign of Sultan Osman II, Sultan Murad IV and Sultan İbrahim I . The author, directly, observed most of the events in the book. The period of the events is the some as the author's period. When he narrates the events, he doesn't make quotations; instead he mentions his own observations. Although he doesn't mention any sources, it is obvious that he used other Works. As a conclusion, Defter-i Ahbar by Hibri Efendi is a use ful primary source for historians because of the part which contains the years 1618 and 1648.