Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MURAT ÇAĞDAŞ
Danışman: DOĞAN ARGUN
Özet:İŞTİRAKLERDEKİ YATIRIMLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ VE TÜRKİYE UYGULAMALARI İşletmenin, doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık politikalarının belirlenmesine katılmak üzere edindiği hisse senetleri veya ortaklık payları iştirakler olarak adlandırılmaktadır. Mevzuata göre, iştiraklerden söz edebilmek için yatırımcı ortaklığın, ilgili iştirak üzerinde en az %10 ve en fazla %50 oranında oy hakkına ve sermaye payına sahip olması gerekmektedir. İştiraklerdeki Yatırımların Muhasebeleştirilmesiyle ilgili olarak Türkiye Muhasebe Denetim Standartları Kurulu 14 Nisan 1996 tarihli Genel Kurulunda "İştiraklerdeki Yatırımların Muhasebeleştirilmesi" 6 No'lu "Türkiye Muhasebe Standardı" olarak kabul edilmiş ve 1 Ocak 1997 tarihinden itibaren de yürürlüğe girmiştir. Standardın amacı, yatırımcıların iştirak yatırımlarının muhasebeleştirme ilke ve yöntemlerini belirlemektir. Buna göre, iştiraklerin muhasebeleştirilmesinde iki yöntem öngörülmüştür: Özkaynak yöntemi ve maliyet yöntemi. Bu standarda göre, bir yatırımcı bir ortaklıktaki sermaye paylarının en az %20 ve en fazla %50'sine sahipse, ana ortaklığın iştiraki üzerinde önemli etkinliğinin var olduğu kabul edilir ve bu iştirak özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilir. Özkaynak yönteminde iştirak ilk elde edildiğinde maliyet değeriyle kaydedilir. Daha sonraki tarihlerde iştirakin özkaynağındaki ana ortaklığın sermaye payı maliyet değerinden fazla veya az ise bu tutarlar kadar iştirakin değeri arttırılır veya azaltılır. Bu artış veya azalışın dönem karı veya bilanço özkaynak kalemlerinden kaynaklanmasına göre iştirak değerinde yapılan artış veya azalış niteliğine göre, gelir tablosunda veya bilançoda özkaynakların sermaye yedeklerini kapsamına alınır. Özkaynak yöntemine tabi olmayan iştirakler, maliyet yöntemiyle muhasebeleştirilir. Bu çalışmada esas itibariyle Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak işletmeler arasındaki iştirak ilişkisinden doğan işlemlerin muhasebeleştirilmesi incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde yatırım, iştirak ve bağlı ortaklık kavramlarının tanımları yapılmış ve işletmeler arasında iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için gerekli şartlar açıklanmıştır. Ayrıca İşletmelerin iştirak ilişkisinde bulunmalarının amacı belirtilmiştir. İkinci bölümde işletmelerin iştirak ilişkisi içinde bulunmaları sonucu Maliye Bakanlığı Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği'nde yer alan Tekdüzen Hesap Planı'na uygun olarak kullanılacak hesapların ve bunların işleyişine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde iştiraklerle ilgili Türk vergi kanunlarında yer alan tanımlamalar, istisnalar ile bunların uygulanması ve özellik arz eden durumlar incelenmiştir. Son bölüm olan dördüncü bölümde ise "İştiraklerdeki Yatırımların Muhasebeleştirilmesi" standardı incelenmiştir. Standardın amacı, standardın içeriği, standart ile ilgili tanımlar, açıklamalar ve ayrıca standardın uygulamasıyla ilgili örneklere yer verilmiştir. ABSTRACT ACCOUNTING FOR INVESTMENT IN ASSOCIATES The share certificates or partnership shares which a company acquires to attend the administration of other companies and determination of their sharing policy is called participation. According to the body of current law, to mention participation, it is required that the investor partnership has voting stock of the investee and 'capital portion' of at least 10% or at most 50% on the related participation. Relating to accounting for the investment in participation, "Accounting for the Investment in Participation" was accepted as "Number 6 Accoutancy Standard" in the congress of Accountancy Inspection Standards Associate of Turkey on April 14, 1996 and came in to force September 1 1996. The aim of standard is to determine principals and methods for investor to account participation investment. In respect of this, there are 2 methods for accounting participations: equity administration and cost administration. According to this standard, if an investor possesses capital portion of 20% at least and 50% at most in a partnership, this partnership is described as the participation of the related main partnership. In case main partnership or investor has significant influence on the related participation, this participation is accounted according to equity administration. In equity administration, first the participation is provided, it is registered with its cost value. Following time, if the capital portion of the main partnership in equity of the participation is more or less than cost value, the value of participation is increased as much as that value. This Increment or decrement is involved in revenue table or, capital reserve of equity in the balance sheet as to it results from season profit or balance sheet equity items. Participations which are outside scope of equity method are accounted with cost method. In this thesis, accordance with the Accountancy Standards of Turkey, accounting of operations which result from participation relation between companies are investigated. The first section of the thesis, the concept "participation" is defined and the conditions required to mention participation relation between companies are explained. In the section 2, it is dwelled upon the accountancy accounts used in accordance with uniform account plan which exists in Genaral Announcement of Application of Accountancy System of Ministry of Finance because of participation relation between companies and using of these accounts. In the section 3, accounting of investments in participations standard are examined. Furthermore, the aim of the standard, content of the standard, and the definitions and explanations relating to the standard are given. Examples corresponding with application of standard can be found in this section. In the section 4, the last section, definitions and exceptions relating to participations in Turkish Tax Laws and application of these are examined.