Ortaokul öğrencilerinin matematik kaygılarının matematik öz yeterlik inançlarının ve matematik dersine yönelik öz düzenleme becerilerinin incelenmesi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HANDE İPEK

Danışman: Levent Deniz

Özet:

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin matematik kaygıları, matematik öz yeterlik inançları ve matematik dersine yönelik öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu genel amaç kapsamında ortaokul öğrencilerinin matematik kaygıları, matematik öz yeterlik inançları ile matematik dersine yönelik öz düzenleme becerilerinin, öğrencilerin cinsiyet, matematik başarısı, sınıf seviyesi, okul türü vb. özelliklerine göre farklılaşma durumları sorgulanmıştır. İlişkisel tarama modelinde olan araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde öğrenim gören ortaokul öğrencileri oluşturuyorken araştırmanın örneklemini İstanbul ili Ataşehir, Ümraniye, Bayrampaşa, Sultangazi ilçelerinde bulunan toplam 12 devlet ortaokulu ve imam hatip ortaokulu öğrencilerinden küme örnekleme yöntemiyle seçilen 1547 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmaya ait veriler "Kişisel Bilgi Formu", "Matematik Kaygısını Derecelendirme Ölçeği", "Matematik Öz-Yeterlik Kaynakları Ölçeği", "Algılanan Öz-Düzenleme Ölçeği" ile elde edilmiştir. Verilerin analizinde Mann-Whitney U testi, Kruskal Wallis Testi ve Spearman Korelasyon Analizi istatistik teknikleri kullanılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgulara göre ortaokul öğrencilerinin matematiksel işlem, uygulama, ders ve toplam matematik kaygısının düşük düzeyde buna karşın öğretmen kaygısının orta ve sınav kaygısının ise yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin matematik öz yeterlik ölçeğinin toplamı, temel yeterlikler, sosyal iknalar ve fizyolojik durumlar boyutlarında öz yeterliklerinin orta düzeyde, dolaylı yaşantılarının da yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Bununla birlikte öğrencilerin matematik dersine yönelik öz düzenleme becerisinin yüksek, alt ölçeklerde arayış becerisinin orta ve açık olma becerisinin ise yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Ortaokul öğrencilerinin matematik kaygı düzeylerinin anne-baba öğrenim durumu, aile sosyo-ekonomik düzeyi ve kendilerine ait odası bulunma durumlarına göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmüştür. Düşük ebeveyn öğrenim durumu ve sosyo-ekonomik duruma sahip olan öğrencilerin daha yüksek düzeyde matematik kaygısı yaşadıkları görülmüştür. Bununla birlikte matematik başarısı yüksek olan ve okul matematik kursuna giden öğrencilerin ise daha düşük matematik kaygısı taşıdıkları bulunmuştur. Ayrıca cinsiyete göre öğrencilerin matematik kaygıları farklılık gösterirken, matematik kaygı düzeyleri öğrencilerin sınıf seviyelerine göre de anlamlı düzeyde farklılaşmaktadır. Genel olarak alt sınıflardaki öğrencilerin matematik kaygılarının üst sınıflardaki öğrencilerden anlamlı seviyede daha yüksek düzeyde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin matematik öz yeterlik inançlarının ve matematik dersine yönelik öz düzenleme becerilerinin sınıf seviyesi, matematik başarısı, anne-baba öğrenim seviyesi, aile sosyo-ekonomik düzeyi, kendilerine ait odası bulunması, okul matematik kursuna gitmesi ve özel matematik dersi alması değişkenlerine göre farklılaştığı görülmüştür. Öğrencilerin matematik öz yeterlik inançları cinsiyete göre dolaylı yaşantılar, sosyal iknalar, fizyolojik durumlar alt boyutlarında değişiklik göstermişken, temel yeterlikler alt boyutunda ve ölçeğin toplamında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bunun yanında öğrencilerin matematik dersine yönelik öz düzenleme becerileri cinsiyete göre farklılık göstermemiştir. Araştırmada alt sınıflarda öğrenim gören, başarı düzeyi yüksek, ebeveyn öğrenim durumu ve aile sosyo-ekonomik düzeyi yüksek, kendilerine ait odası bulunan, okul matematik kursuna giden ve özel matematik dersi alan öğrencilerin anlamlı düzeyde yüksek matematik öz yeterlik inancına ve matematik dersine yönelik öz düzenleme becerilerine sahip oldukları görülmüştür. Ortaokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik inançları ve matematik dersine yönelik öz düzenleme becerileri ölçekleri ve alt boyutlarından aldıkları puanlar matematik kaygılarıyla anlamlı fakat ters yönlü bir ilişki göstermiştir. Genel olarak matematik dersinde öz yeterlik inançları ve öz düzenleme algıları yüksek olan öğrencilerin düşük matematik kaygısı yaşadıkları görülmüştür. Son olarak ortaokul öğrencilerinin matematik öz yeterlik inançları ile matematik dersine yönelik algıladıkları öz düzenleme becerileri arasında pozitif yönde yüksek bir ilişki bulunmuştur. Genel olarak matematik dersinde öz yeterlik inançları yüksek olan öğrencilerin matematik dersine ilişkin yüksek öz düzenleme algısına sahip oldukları görülmüştür.