Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Fatih Bayram
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:EBÛ YûSUF’UN KİTÂBU’L-ÂSÂR’ININ HADİS İLMİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Daha Hz. Peygamber hayatta iken bazı sahâbîler tarafından onun sözleri/ hadisleri kayıt altına alınmaya başlamıştır. Hicri II. asrın başlarından itibaren de hadislerin toplandığı eserlerin tedvin ve tasnif edildiği görülmektedir. İlk tedvin ve tasnif edilen eserlerden bir tanesi de Ebû Yûsuf’un Kitâbu’l-âsâr’ıdır. 1152 hadis ihtiva eden bu eserde Ebû Yûsuf, büyük oranda hocası Ebû Hanîfe’den rivayet ettiği hadisleri toplamıştır. Bu anlamda eser aynı zamanda Ebû Hanîfe’nin Müsned’i mahiyetindedir. Ebû Yûsuf, hocasından rivayet ettiği hadisleri fıkıh bablarına göre tasnif etmiştir. Bu sebeple Kitâbu’l-âsâr erken döneme ait musannef türü bir eserdir. Kitâbu’l-âsâr, hicri II. asrın rivayet üslubunun bilinmesi ve Ebû Hanîfe ile Ebû Yûsuf’un yani Hanefi mezhebinin hadis birikiminin görülebilmesi, hadis ve sünnet anlayışının tespiti ve içtihat usûlünün bilinmesi açısından son derece önemlidir. Eserde merfu, mevkuf ve maktu rivayetler beraberce yer almaktadır. Mevkuf hadisler, merfu hadislerden daha çoktur. Maktu hadisler ise rivayetlerin yarıya yakın kısmını oluşturmaktadır. Maktu rivayetlerin büyük bir kısımı da İbrahim en-Nehaî’ye ait fetvalardır. Maktu rivayetlerin yani tâbiîn fetvalarının merfû’ ve mevkuf hadislere istinat ettiği görülmektedir. İhtiva ettiği hadisler daha ziyade ibadetlerle ilgili rivayetlerdir. Çok az miktarda muamelât ve ondan biraz fazlaca da zühd ve edebe dair rivayetler yer almaktadır. Fıkhi meseleler hakkında sorulan soruların cevabı mahiyetinde olan rivayetlerin fazlalığı Kitâbu’l-âsâr’ın bir ilmihal gibi görünmesine sebep olmaktadır. Anahtar Kelimeler: hadis, âsâr, kitâbu’l-âsâr, Ebû Yûsuf, Ebû Hanîfe, musannef, müsned ABSTRACT “A TREATISE ON ABU YOUSUF’S KITAB AL-ATHAR IN PERSPECTIVE OF HADITH SCIENCE” Prophet’s hadiths were inscribed when he was alive. It is seen that by the second hidji century all books those collecting Prophet’s hadiths were classified. One of the pioneer books in that area was Abu Yousuf’s book, Kitab al-athar. Including 1152 hadiths, the book was mostly made of the narrated hadiths by Abu Yousuf from his master Abu Hanifa. In that sense, it is also can be regarded as Abu Hanifa’s musnad. Abu Yousuf classified hadiths those he transmitted from his master according to Fiqh chapters (bab). Hence, Kitab al-athar is considered as an early musannaf. This work is very important in which it shows Abu Hanifa and Abu Yusuf’s accumulation and consequently Hanafis’ accumulation concerning hadith and sunnah and Hanafis’ concept of sunnah and hadith. This book states maktu’, marfu’ and mawqouf hadiths together. However, mawqouf hadiths are more than marfu hadiths. Marfu’ hadiths are nearly half of all. Maktu’s are mostly fatwas transmitted from Ibrahim al-Nakhai. Maktu’ hadith are being imputed to marfu’ and mawqouf hadiths. Collected hadiths in this book are mostly concerning religious rituals. There are a bunch of hadiths regarding social interactions and moral issues. Kitab al-athar is seen mostly as a catechism due to the plenty of narratives. Key words: hadith, athar, kitab al-athar, Abu Yousuf, Abû Hanifa, musannaf, musnad