Klasik ve çağdaş ütopyalarda din ve toplum


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUNUS EMRE KIR

Danışman: ALİ COŞKUN

Özet:

KLASİK VE ÇAĞDAŞ ÜTOPYALARDA DİN VE TOPLUM Ütopya kavramı genellikle gerçekleşmesi mümkün olmayan, gerçeklikten uzak siyasi ve toplumsal projeler olarak tanımlanmaktadır. Bununla beraber ütopya, bir program, kendisi için mücadele edilmesi halinde ulaşılabilecek bir hayal anlamında da kullanılmaktadır. Bu nedenden ötürü mutluluk arzusu ve ütopya arasında doğrudan kopmaz bir bağ bulunmaktadır. Ütopya eserlerine baktığımızda onların hemen hemen hepsinde bazı ortak özellikler olduğunu görürüz. Bunlar aynı zamanda ütopyaların en belirgin niteliklerindendir. Rasyonellik, Hümanist duygular, eşitlikçi anlayış, çalışkanlık, ortak yaşama duyulan yoğun ilgi ve zıtlıkları uzlaştırma ütopik eserlerin çoğunda karşımıza çıkan ortak özelliklerdir. Platon’un Devlet’i, Thomas More’un Utopia’sı, Tomasso Campanella’nın Güneş Ülkesi, Bacon’ın Yeni Atlantis’i klasik ütopyaların en başta gelenleridir. Bunları karşı ütopya denilen ve ütopyaların kendi içlerinde seçeneksiz oluşları sebebiyle yol açtıkları olumsuzlukları betimleyen eserler takip eder. Edward Bellamy’nin Düş Dünyasından Haberler, H.G.Wells’in Çağdaş Bir Ütopya, George Orwell’ın Bin Dokuz Yüz Seksen Dört isimli eserleri bunlardan bazılarıdır. Klasik ütopya eserlerine genel bir bakış insan toplumlarının en önemli realitesi olan din olgusunun bu eserlerde önemsendiğini ve özel bir yere sahip olduğunu gösterir. Sonrasında yazılan çağdaş ütopyalarda ise dini değerlerden ve anlam arayışından uzak bir toplumun karşılaşacağı olumsuzluklar göze çarpar. Dinin etkisinin ortadan kaldırılmaya çalışıldığı aydınlanma süreci sonunda insanların dini uyanışa yöneldikleri ve dinin etkisinin her zamankinden daha fazla görülmeye başladığı gerçeği, bu eserlerle birlikte düşünüldüğünde dinin vazgeçilmez insani bir ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır ABSTRACT RELIGION AND SOCIETY IN CLASSICAL AND MODERN UTOPIAN WORKS The concept of Utopia can be defined as the political and the social projects that can’t actualize. However utopia can mean a dream or goal that can only be reached with effort. This is the reason why there is hardly any difference between utopia and ultimate happiness. When we compare books or articles about utopia, we find that they share the same ideas and theories. These are also concepts unique to utopia. Rationalism, humanistic impressions, equalism, hard work and the interest and opposition towards common life are the shared ideas of the utopian works. Plato’s “Republic”, Thomas Moore’s “Utopia”, Tomasso Campanella’s “The City of the Sun”, Bacon’s New Atlantis are the fore most works of utopian literature. Following these classics called “anti-utopian” works that show what is wrong about the theory of utopia. Edward Bellamy’s “Dreamland”, H. G. Wells’s “Modern Utopia”, George Orwell’s “Nineteen Eighty-Four” are among these works. The content of Utopian works generally show the importance and place of religion in human society. However, in the concept of modern utopian works the place of religion in society is not mentioned. But, we see that when the place of religion is ignored, then society turns to religion and this shows that for humans religion holds a very important place.