Nitelikli sanayi bölgeleri, Ürdün uygulaması ve Türkiye


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKHAN OĞUZ

Danışman: SABRİ BURAK ARZOVA

Özet:

Uluslararası ilişkilerde yaşanan değişimler, siyaset ve ekonomiyi birbirinden kalın çizgilerle ayrılan alanlar olmaktan çıkararak, eko-politikayı daha da önemli hale getirmiştir. Dolayısıyla ülkeler ve bölgelerarası ilişkilerde ticari anlaşmalar, ticari imtiyaz ve ayrıcalıklar önemli politika araçları durumuna gelmiştir. Bu durum kaçınılmaz olarak ticari ilişkilerde sağlanan imtiyazlara yönelik mevcut yapılanmalardan farklı yeni yapılanma arayışlarını da beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda, Ortadoğu barış sürecine katkıda bulunmak amacıyla Clinton döneminde Ürdün’de uygulamaya konulan bir proje olan nitelikli sanayi bölgeleri de ABD tarafından hayata geçirilen farklı bir ticari model olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma ile dünyadaki ilk nitelikli sanayi bölgeleri uygulaması olan Ürdün uygulamasından hareketle, ABD’ye gümrüksüz ve kotasız ihracat imkanı sağlayan nitelikli sanayi bölgelerinin işleyiş prosedürü tanıtılmış, benzeri uygulamalarla farkları ele alınarak Ürdün ekonomisine katkıları ortaya konmuştur. Çalışmada son yıllarda Türkiye’nin gündemine de gelen nitelikli sanayi bölgeleri projesinin müzakere süreci de değerlendirilmiş, Türkiye’ye önerilen modelin kritiği yapılarak mevcut halde kurulmaları halinde bölgelerin Türkiye ekonomisine yapacağı olası katkılar ele alınmıştır. Changes in international relationships led eco-politics become more important by removing the thick borders between economy and politics. Thus, commercial treaties, commercial privileges and franchises have become important politics instruments in relationships between countries and regions. This situation, inevitably, created the need for new structuring different than current ones regarding the privileges provided by commercial relations. In this context, qualified industrial zones project which is implemented in Jordan in order to contribute to Middle East peace is an exclusive commercial model brought to life by USA during Clinton’s presidency. This study introduces the processing procedures of qualified industrial zones which allow duty-free exports without any quotas to USA with respect to Jordan experience, and specifies the differences from similar applications as well as the contributions to Jordan economy. The study also evaluates the negotiation period of the qualified industrial zones project which has been in agenda of Turkey in recent years; and the model recommended for Turkey is criticized and possible contributions to Turkish economy in case the model is implemented as it is are discussed.