Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2001
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YASEMİN ERSOY
Danışman: Feriha Ercan
Özet:Mesane, memeli türü için düşük basınçla idrarın depolanması ve kontrollü boşaltımı görevini üstlenen üriner sistemin önemli bir organıdır. Bunun için mesane lümeni idrar ve doku sıvısı arasında suyun ve küçük iyonların geçişini sınırlayan ve idrarın dışarı atılımına kadar mukozal yüzeyin büyük ölçüde genişlemesine izin veren özelleşmiş çok katlı değişken epitel ile çevrilidir. Epitelin altında extrasellüler matrixden zengin lamina propria ile çevrilidir. Bunun da etrafında perifere doğru kalın bir kas tabakası ve adventisya tabakası vardır. Bu morfolojik özellikler fötal dönemde mesanenin gelişimi sırasında kazanılır. Mesane, ürorektal septumla rektum ve ürogenital sinüsün içinde kloakanın subdivisyonu boyunca bir tubular organ gibi gelişir. Gelişmekte olan mesane, mesenkimal hücrelerden ve allantois ve ürogenital sinüsün endodermden türeyen epitel hücreleri olmak üzere her iki tipten de şekillenir. Bu çalışmada mesanenin fetal döneminde tek katlı kübik epitelden çok katlı değişken epitele dönüşene kadar geçirdiği değişimlerin gösterilmesi amaçlandı. Bu nedenle sıçan fetüslerinden 16., 17., 18., 19., 21. ve post-natal 25. günlerde mesane örnekleri alındı. Işık mikroskopu düzeyinde mesane morfolojisini göstermek amacı ile Hematoksilen-Eosin boyası, mesane gelişimi sırasında glikojen içeriğindeki değişimi ve glikozaminoglikan tabakası oluşumunu göstermek amacı ile periyodik asit Schiff boyası ve mezenkimal bağ dokudaki hücre değişimini göstermek amacı ile de toluidin mavisi boyası uygulandı. Geçirimli elektron mikroskopu düzeyinde fusiform veziküller, asimetrik ünit membran ve mikrovillus oluşumu, hücre sitoplazması içindeki glikojen içeriği, ve taramalı elektron mikroskopu düzeyinde ise ürotelyumun apikal yüzeyindeki topografik değişimleri incelendi. Yapılan incelemelerde mesane epiteli ilk görülmeye başladığı dönemde tek katlı kübik epitel ile çevrili idi. Hücre yüzeyinde çok sayıda mikrovillus vardı. Mesanenin apikal yüzeyi düzdü. Gelişimin 18. gününden itaberen çok katlı değişken epitel değiştiği görüldü. Mesane lümeninin mukozal katlanmalar ve kıvrılmalar içerdiği gözlendi. Mikrovillusların yerini mikroplikaların aldığı görüldü. Böylelikle mesanenin idrar depolama görevini yerine getirebilecek bir organ haline geldiği görüldü. SUMMARY DEVELOPMENT AND DIFFERENTIATION OF THE URINARY BLADDER EPITHELIUM OF THE RAT: CYTOCHEMİCAL STUDY Urinary bladder is an important organ of the mammalian urinary system which has a function of storing urine in a low pressure state and excreting it in a controlled manner. The lumen of the urinary bladder is surrounded by a speciliazed straitified transitional epithelium which limits the passage of water and small ions between urine and tissue fluid and allows expansion of the mucosal surface to a great extent until the excretion process occurs. The external surface of the lumen is surrounded by lamina propria which is rich in extracelluler matrix. Surrounding the lamina propria are a thick layer of muscle tissue and adventitia layer on the periphery. These morphological caracteristics are guined during the development of the urinary bladder. The bladder develops as a tubular organ during subdivision of the cloaca into the urogenital sinus and rectum by the urorectal septum. Embryologycally the bladder is formed from both mesenchymal cells and endodermally derived epithelial cells of the urogenital sinus and allantois. In this study it was aimed to show the changing process of the bladder epithelium in the embryonic period from simple cuboidal to transitional stratified epithelium. Therefore bladder samples from rat fetuses on the 16th, 17th, 18th, 19th, 21st days and on the postnatal 25th day. Hematoksilen-Eosin, Perodic Acid Schiff and toluidin blue staining were used at the light microscopic level to show bladder morphology, the change in glycogen content and formation of glycosaminoglycan layer during development of the bladder, and the change in mesenchymal tissue cells, respectively. It was also aimed to show fusiform vesicles, assimetric unit membrane and microvillus formation and glycogen content in the transmission electron microscopic level and the topographic change in the urothelial apical surface at the scanning electron microscopic level. In conclusion, the bladder epithelium is simple cuboidal at the times it is newly formed. Numerous microvilli were seen at the cell surface. The apical surface of the bladder was flat. It was observed that it changed into transitional epithelium at the 18th day of development. It was seen that the lumen of the bladder showed mucosal foldings and coilings and microvilli were replaced by microplicas. It was observed that the bladder finally was formed as an organ which could function to store the urine.