Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: METİN USTA
Danışman: Ahmet Başcı
Özet:
Bu tez, Daniel H. Pink'in (2009) Motivasyon 3.0 teorisi çerçevesinde çalışan motivasyonu, Cameron ve Quinn'in (2011) ortaya koyduğu Rekabetçi Değerler Çerçevesi (CVF) teorisi üzerinden organizasyon kültürü ve çevik (agile) yönetim metodolojileri arasındaki dinamik etkileşimi incelemektedir. Araştırmada, nicel yöntemlerin nitel yöntemlerle desteklendiği ve örneklem gruplarının karşılaştırmalı analizine dayalı bir yöntem benimsenmiştir. Organizasyon kültürü OCAI (Organizasyon Kültürü Değerlendirme Aracı) ile ölçülmüş, çalışan motivasyonu ise Pink'in (2009) teorisi temel alınarak iş dünyasına uyarlanmış bir ölçek üzerinden değerlendirilmiştir. Çevik metodolojilerin uygulanmasına dair değişken ise örneklem grubundaki şirketlerin yönetim stratejilerine dair beyanları üzerinden kategorik olarak incelenmiştir. Bu çalışmada, biri çevik yönetim metodolojileri uygulayan, diğeri geleneksel yönetim yaklaşımlarını benimseyen iki organizasyona odaklanarak, organizasyon kültürü ile çalışan motivasyonu arasındaki ilişkiyi karşılaştırmalı bir yaklaşımla araştırılmıştır. Bu karşılaştırmalı yaklaşım, araştırma evreninin daha kapsayıcı olmasını güçlendirmektedir. Anketler üzerinden elde edilen verilerin nesnel olarak değerlendirilmesi amacıyla nicel araştırma yöntemleri uygulanmıştır. Bu yolla elde edilen nesnel bulguların derinlemesine incelenmesini desteklemek üzere yerinde gözlem ve yarı yapılandırılmış mülakat yöntemleri şeklinde uygulanan nitel yöntemler sayesinde öznel değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir. Nicel analiz sonuçları hipotez testleri üzerinden incelendiğinde, organizasyon kültürünün çalışan motivasyonu üzerinde istatiksel olarak anlamlı bir etkiye sahip olduğunu tespit edilmiştir. Bu etkinin özellikle kontrol boyutundan ziyade esneklik boyutuna dayalı olan klan ve adhokrasi kültür tiplerinin hâkim olduğu organizasyonlarda, çalışan motivasyonun amaç ve özerklik boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde pozitif olarak ayrıştığı görülmüştür. Nitel bulgular ise bunu destekleyecek şekilde çevik metodolojilerin çalışanlara daha fazla esneklik ve yenilikçilik imkânı sunduğunu, bu sayede çalışanların motivasyonun arttığını göstermektedir. Tez, çevik uygulamaların etkinliğinde organizasyonel kültürün kritik rolünü vurgulamakta ve çevik metodolojilerin benimsenmesinden olumlu anlamda etkilenen organizasyon kültürünün çalışan motivasyonu yönünden anlamlı farklar ortaya koyduğunu göstermektedir. Araştırmanın hedefine uygun olarak, gelişmiş çalışan performansı ve memnuniyeti için çalışma ortamlarını optimize etmek isteyen kuruluşlara kavramsal ve pratik öneriler sunulmaktadır. Ayrıca araştırmanın özgünlüğü, hem çalışan motivasyonu üzerinde yapılacak yeni araştırmalarda kullanılmak üzere bir araç sunarak literatüre katkı vermekte hem de bulguları açısından araştırmacılara motive edici katkılar sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Çevik Yönetim Metodolojileri, Organizasyon Kültürü, Çalışan Motivasyonu, Klan Kültürü, Adhokrasi Kültürü, Motivasyon 3.0