Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: PINAR KALECİK
Danışman: AYDAN AYDIN
Özet:Bu araştırmada, otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin otizmli kardeşlerine ilişkin yaşadıkları sorunların belirlenmesi amaçlanmıştır. Tarama modeline uygun olarak düzenlenen araştırmada aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar, a. Normal gelişim gösteren kardeşin cinsiyetine, yaşına, doğum sırasına, kardeş sayısına, öğrenim durumuna ve okul türüne göre farklılaşmakta mıdır? b. Otizmli çocuğun cinsiyetine ve yaşına göre farklılaşmakta mıdır? c. Kardeşler arası yaş farkına göre farklılaşmakta mıdır? d. Ebeveynlerin öğrenim durumuna ve mesleğine göre farklılaşmakta mıdır? e. Ailenin sosyo- ekonomik düzeyine ve ailede yaşayan kişi sayısına (aile yapısına) göre farklılaşmakta mıdır? 2. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar, a. Otizmli çocukta en çok gözlenen davranışlara göre farklılaşmakta mıdır? b. Otizmli çocukta en çok rahatsız olunan davranışlara göre farklılaşmakta mıdır? Araştırmanın örneklemini, İstanbul ili Bağcılar, Bakırköy, Şişli ilçelerinde ve Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesindeki 7 adet özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde destek eğitim alan 1- 18 yaş aralığında, 36 kız ve 89 erkekten oluşan toplam 125 otizmli çocuğun, 7- 24 yaş aralığında, 56 kız ve 69 erkekten oluşan toplam 125 normal gelişim gösteren kardeşi oluşturmaktadır. Araştırmada otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunları belirlemek amacıyla, araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” , Taylor (1974) , Mc Hale ve arkadaşları (1986) tarafından geliştirilen, geçerlilik ve güvenirlik çalışması Ahmetoğlu (2004) tarafından yapılan “Kardeş Problemleri Anketi” kullanılmıştır. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunları belirlemek amacıyla uygulanan “Kardeş Problemleri Anketi” nden aldıkları puanların çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacıyla yapılan bu çalışmada “Kardeş Problemleri Anketi” ve “Kişisel Bilgi Formu” ndan elde edilen bilgiler SPSS istatistik programı ile analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular şunlardır: 1. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar, cinsiyet, doğum sırası, normal gelişim gösteren kardeşin öğrenim durumu, normal gelişim gösteren kardeşin okul türü, kardeşler arası yaş farkı, ebeveynlerin mesleği, babanın eğitim durumu, ailenin sosyo- ekonomik durumu ve ailenin yapısı değişkenlerine göre farklılaşmamaktadır. 2. Otizmli çocukların normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunlar; normal gelişim gösteren kardeşin yaşı değişkenine göre, 13- 18 yaş aralığındaki normal gelişim gösteren kardeşlerin lehine; otizmli çocuğun yaşı değişkenine göre ise 7- 12 yaş aralığındaki otizmli çocukların lehine bulunmuştur. Kardeş sayısı değişkenine göre, dört ve üstü sayıda kardeşi olanların lehine ve annenin öğrenim durumu değişkenine göre de yüksek okul ve lisans mezunu olan annelerin lehine şeklinde farklılaşmaktadır. Otizmli çocuğun davranışları değişkenine göre bakıldığında da, elini- kolunu sallama ve sık sık kelimeleri tekrar etme davranışlarını gösteren otizmlilerin, normal gelişim gösteren kardeşlerinin yaşadıkları sorunların daha fazla olduğu bulunmuştur. Anahtar sözcükler: Otizm, Normal Gelişim Gösteren Kardeş, Kardeş Problemleri ABSTRACT In this research, detecting the problems that the normally developing siblings of children with autism go through is aimed. The research arranged in accordance with the screening model looks for answers in the following questions: 1. The problems that the normally developing siblings of children with autism go through, a. Does it vary according to the gender, age, birth order, number of siblings, educational status and school type of the normally developing siblings? b. Does it vary according to the gender and age of the child with autism? c. Does it vary according to the age difference between siblings? d. Does it vary according to the educational status of parents and their occupations? e. Does it vary according to the socio – economic level of family and number of individuals living in the family (family structure)? 2. The problems that the normally developing siblings of children with autism go through, a. Does it show difference with the most common behaviors of the child with autism? b. Does it show difference with the most disturbing behaviors of the child with autism? Siblings of 1-18 age range, 36 female and 89 male children, a total of 125 children with autism; 7-24 years age range, 56 females and 69 males with normal development of the total 125 children having support education in 7 special education and rehabilitation centers in counties of İstanbul such as Bağcılar, Bakırköy,Şişli and in Lüleburgaz (county of Kırklareli) compose the sample of the research. In the research with the aim of detecting problems that the normally developing siblings of children with autism go through, “Personal Information Form” prepared by the researcher him/herself, validity and reliability study developed by Taylor (1974), Mc Hale and his colleagues (1986), “Sibling Problems Questionnaire” made by Ahmetoğlu (2004) have been used. In this study which is made to examine whether the points they get from “Sibling Problems Questionnaire” applied with the aim of detecting problems that the normally developing siblings of children with autism go through show difference with some variables or not information obtained from “Sibling Problems Questionnaire” and “Personal Information Form” analyzed with the SPSS statistical program. The findings of the study are as follows: 1. The problems that the normally developing siblings of children with autism go through don’t show difference with the variables such as gender, birth order, normally developing sibling’s education status, normally developing sibling’s school type, age difference between siblings, occupations of parents, father’s education status, socio-economic status of the family and family structure. 2. The problems that the normally developing siblings of children with autism go through have been found in favor of 13-18 age range of normally developing siblings according to the “age of siblings with normal development” variable; and in favor of 7 – 12 age range children with autism according to the “age of children with autism” variable. It shows difference as in favor of the ones having four or more siblings according to the “number of siblings” variable and again in favor of mothers having associate and bachelor’s degree according to “education status of mother” variable. Also, it has been found that the problems of the normally developing siblings of children with autism who shows behaviors like hand-arm waving and often repeating words according to “behaviors of children with autism” variable is much more. Key Words: Autism, Sibling with normal development, Sibling Problems.