Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Muhammed Hüseyin Çelik
Danışman: BİLGEHAN ALAGÖZ
Özet:Soğuk Savaş sonrası yaşanan gelişmeler Uluslararası İlişkiler disiplini içerisinde yeni yaklaşımları ortaya çıkardı. Bu dönemde güç, piyasa ve kapasite gibi maddi unsurları ön plana çıkaran geleneksel kuramların aksine kimlik, norm ve kültür gibi sosyal unsurları ön plana çıkaran İnşacı Kuram, disipline yeni bir soluk kazandırdı. Yapı ve aktörlerin karşılıklı olarak birbirlerini inşa ettiğini savunan İnşacılar, özellikle kimlik kavramına büyük önem vermiştir. Bu bağlamda diğer kuramlar tarafından arka plana itilen kimlik-dış politika ilişkisi İnşacılar tarafından analiz birimi olarak ele alınmıştır. İnşacılara göre aktörler arasında yaşanan etkileşim neticesinde şekillenen kimlikler çıkarları; çıkarlar da dış politikayı oluşturmaktadır. XX. yüzyılda İran’da Pehlevi Hanedanlığı ile başlayan ulus-devlet inşası ve bölgede etkin aktör olma arzusu, 1979’da yaşanan devrim ile eksen değiştirse de aynı şekilde devam etmiştir. Devrim sonrası dış politikada İslami devrimci ve revizyonist emellere sahip olan İran, bir müddet sonra bu politikasını terk etmek durumunda kaldı. Sert güce dayalı devletlerarası politikayı terk eden İran, yumuşak gücü ön plana çıkararak devlet altı gruplara yöneldi. Bu bağlamda Lübnan, Irak ve Yemen’deki Şii grupların iç ve dış politikada yükselişe geçmesi İran güdümünde Sünnî ülkeleri kuşatan bir Şii kuşak oluştuğuna yönelik iddiaların ortaya çıkmasına neden oldu. Bu iddialara göre İran, bir Şii Hilali oluşturarak bölgeyi domine ederek nüfuz sahasını genişletmekteydi. Bu çalışma içerisinde Şii Hilali söyleminin ortaya çıkışı, mahiyeti ve kapsamı değerlendirilecektir. Bu bağlamda İran’ın bölgedeki Şii unsurlarla arasında yaşanan etkileşim, uluslararası politikada yaşanan değişim ve dönüşümlere karşı İran’ın geliştirdiği refleksler ile bölgesel ve küresel aktörlerin İran’a yönelik tutumları İnşacı Kuram çerçevesinde ele alınarak incelenecektir. -------------------- Developments experienced after the Cold War caused new approaches within IR discipline. On the contrary of traditional theories of IR which pay attention to material subjects like power, market and capacity, constructivist theory that highlights social subjects such as identities, norms, cultures gave a new breath to the discipline. Constructivists put an emphasis on the term of identity that defends that structure and agencies build each other bilaterally. In this context, identity-foreign policy relation which is undermined by other theories is taken as a unit of analysis by constructivists. According to constructivists, identities made by interaction among agencies shape interests and interests shape foreign policy. In 20th century, Iran with Pahlavi Dynasty experiencing a nation state building process insisted on past desire of being a leading actor in the region. Despite of an axis shift in Iran’s domestic and foreign policy after the Revolution in 1979, this attitude has been kept in the same way. Iran had revisionist and revolutionary aims in post-revolution foreign policy but he had to leave this policy soon after. Iran leaving interstates policy based on hard power preferred sub state groups with soft power. In this framework, Shia groups in Yemen, Lebanon and Iraq rallying in the state policies and foreign policy led to a discourse arguing that there is a Shia line guided by Iran in the region covering Sunni countries. According to these claims, with a Shia crescent Iran was dominating the region and enlarging his power area. In this research emergence, content and essence of the Shia crescent discourse will be evaluated. In this context, interaction between Iran and Shia groups in the region and Iran’s reactions and moves toward changes in international politics as well as regional and global agencies’ points of view about Iran will be taken and examined within constructivist theory frame.