Ahmet Midhat Efendi’nin kâinat adlı eserinde Almanya (metin - inceleme)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kazım Özyılmaz

Danışman: MURAT KOÇ

Özet:

Ahmet Midhat Efendi, Türk Edebiyatına getirdiği yeniliklerin yanı sıra çok yönlü aydın kimliğiyle de önemlidir. Edebi eserler yazmanın yanı sıra gazete ve dergilerde de yazar. Hem yayıncı hem de zamanının önemli bir araştırmacısıdır. Tezimize konu olan bu eserler de birer tanıtım kitabı olup Avrupa ülkelerini tanıttığı Kâinat Külliyatı’nın içerisinde bulunan eserlerden ikisidir. Bu eserlerden ilki Zeyl-i Kâinat Kütüphane-i Tarih’ten Almanya cildidir. Hicri 1293 yılında yazılan bu ciltte Cermenlerin milâddan önceki ve sonraki dönemde yaşadıkları siyasi, tarihî, sosyal ve kültürel olaylar genel bir bakış açısıyla ele alınır. Çalışmamıza konu olan ikinci eser ise hicri 1297 yılında yazılan Kâinat Kütüphane-i Tarih’ten Hükûmât-ı Cermanya’dır. Bu ciltte de Almanya’da bulunan yirmi yedi hükûmet hakkında detaylı bilgi verilir. Çalışmamızda öncelikle her iki cildi de Arap harflerinden Latin harflerine aktardık. Daha sonra günümüz harflerine aktarılan bu ciltler üzerinde bir metin incelemesi yaptık. Her iki cildi bir eser gibi kabul ederek bu kitaplarda bulunan malzemeyi tarih, coğrafya, din, politika, milli karakteristik, ekonomi ve edebiyat başlıkları altında inceledik. Yukarıda verdiğimiz başlıklar altında eserleri incelerken olaya bütüncül bir bakış açısıyla yaklaştık. Yalnız tarih başlığı altında Almanya cildindeki muhtevayı kronolojik olarak hanedanlara göre bölümlere ayırdığımız gibi hükûmetleri de kendi içerisinde birer bölüm halinde inceledik. Yani Roma Cermen İmparatorluğu’nu bölümlere ayırırken hanedanları esas aldığımız gibi hükûmetlerin her birini de birer bölüm olarak ele aldık ve inceledik. Anahtar Kelimeler: Ahmet Midhat Efendi, Kâinat Külliyatı, Almanya, Hükûmât-ı Cermanya, inceleme, tarih, coğrafya, din, ekonomi, politika, milli karakteristik, edebiyat SUMMARY Ahmet Midhat Efendi is significant both for the innovations he brought to the Turkish literature and his versatile, enlightened identity. Ahmet Midhat Efendi (1844-1912), who was a novelist, story teller, playwright, researcher, journalist, publisher, teacher, has an important place in our cultural life with his versatile personality. He wrote for both his own magazines and newspapers and other magazines and newspapers of the period besides all he wrote various works of art. He was both a remarkable researcher of his time and a publisher. The Works which are studied as the subject of this thesis are both omnibus of the author and two of the Works introducing the European countries in Kâinat Kulliyati. The first of these works is the German volume from Zeyl-i Kâinat Kutuphane-i Tarih. In this volume written in Hijri 1293, the political, historical, social and cultural situations that the German faced in the periods of B. C. and A. D are taken into account with an overall perspective. The second work that we have studied on is Kütüphane-i Tarih’ten Hükûmât-ı Cermanya which was written in Hijri 1297. This volume gives detailed information about twenty seven governments of Germany. We primarily transformed the old letters of both volumes into modern-day letters in our work. We did some textual examination on these volumes transformed into modern-day letters. We analyzed the material of these books by considering the volumes as one piece of work and collected it under the topics of history, geography, religion, politics, national characteristic, economy and literature. We approached the subject with an overall perspective while examining the Works under the topics mentioned above. Only in history chapter, we examined the governments as individual chapters and divided the content chronologically according to the dynasty in Germany volume. Namely, while dividing Rome-German Empire into chapters we took the dynasty into consideration as we did examine the governments individually in chapters. Key words: Ahmet Midhat Efendi, Kâinat Kulliyati, Germany, German Government, research, history, geography, religion, economy, politics, national characteristic, literature