Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2004
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hande Nalan Özkasap
Danışman: AHMET ŞİMŞİRGİL
Özet:Osmanlı Devleti?nin kuruluşundan, 1685 yılına kadarki olayları ihtivâ eden Târîh-i Nihâdî adlı bu eser, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi?nde, Bağdat Kısmı?nda, 219 numara ile kayıtlıdır. Hayatı hakkında fazla bilgi sahibi olamadığımız Nihâdî mahlaslı müellif, Devlet?in kuruluşu ve gelişimi aşamasındaki hadiseleri çeşitli kaynaklardan da yararlanmak suretiyle anlatmış, ancak olayları bizzat görmüş veya konuya vâkıf olan kişilerin de rivayetlerine eserinde yer vermiştir. Müellifin 1621 yılında Bursa?da olduğu yönünde vermiş olduğu bilgiden yola çıkarsak, eserde II. Osman döneminden itibaren verilen bilgilerin ayrı bir önem taşıdığı muhakkaktır. Târîh-i Nihâdî?nin tarafımızdan transkrip edilen kısmı ise daha çok IV. Mehmed dönemi olaylarını içermektedir. Çok küçük yaşta tahta geçen hükümdarın ilk saltanat yılları sırasında meydana gelen Celâlî isyanları ve bu sırada İstanbul?da saray halkı ve devlet erkânı arasındaki mevki mücadeleleri eserde önemli bir yer tutmaktadır. Ayrıca IV. Mehmed devrindeki İstanbul ayaklanmaları ayrıntıları ile anlatılmış olup, bunlar içinde 1656 tarihli Çınar Vak'ası ayrı bir önem taşımaktadır. Eserde yer alan bir diğer konu da, Osmanlı donanmasının Girit?in fethi amacıyla Venedik donanması ile 1645-1669 tarihleri arasında yapmış olduğu savaşlardır ki müellif bu çerçevede Venedik ve Girit coğrafyasına dair önemli bilgiler sunmuştur. IV. Mehmed devri Osmanlı Avusturya ilişkileri ile ilgili olarak, Fazıl Ahmed Paşa?nın 1663 tarihli Avusturya seferi ve Uyvar kal'asının fethi ayrıntıları ile anlatılmıştır. 1664'te imzalanan Vasvar muahedesinin bazı maddelerine de değinen müellif, Sen Gotar muharebesine de kitapta geniş yer ayırmıştır.1683 tarihli Viyana bozgununu ayrıntılarıyla anlatmayan Nihâdî, bu olay sonrasındaki gelişmeleri de kısaca lemiştir. Osmanlı-Rus münasebetleri çerçevesinde 1678 tarihli Çehrin seferi eserde önemli bir yer tutmaktadır. Müellifin olayı ağır bir dille kaleme alması ve Vezîriazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa?yı övmesi, bize Nihâdî?nin bu dönemi yaşamış olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca Kazakları Lehistan?a karşı himaye amacıyla 1672?de düzenlenen Leh seferi de Târîh-i Nihâdî?de işlenen diğer bir konudur. Ayrıca müellifin IV. Mehmed döneminde gerçekleştirilen deniz seferlerine ilişkin verdiği bilgiler, Osmanlı Bahriye Teşkilatı hakkında aydınlanmamızı sağlayacak niteliktedir. ABSTRACT This work, named Tarih-i Nihâdî which contains the incidents occurred from the foundation of the Ottoman Empire to 1685,is recorded with number 219 in the Baghdad section of Topkapı Palace Museum Library. The author with the pen name Nihadi,whom we couldn't have much information about,mentioned the events that took place in the foundation and development stages referring to various sources;however included the rumours of other people who personally witnessed or were aware of the events. If we take the information that the author was in Bursa in 1621 into consideration,the given information since II.Osman's era in the work has much more importance. However, in the part of Tarih-i Nihâdî which was transcripted by us,the incidents of IV.Mehmed's era are much more mentioned.The Celali Rebellions which took place in the first sovereignty years of the very young Sultan and position fights between the palace people and pillars of the state in Istanbul make an important point in the work.Besides,the Istanbul Rebellions,also in IV.Mehmed's era,were mentioned in details and the Çınar incident,dated 1656 was the most important of them. Another subject in the work is the wars dated between 1645 and 1669 in which the Ottaman Navy fought against Venice in order to conquer Crete.In this case,the author presents important information about Venice and Crete geography. The incidents that are mentioned in details about the Ottaman-Austria relationships in IV.Mehmed's era,are Fazıl Ahmet Pasha's 1663 dated Austria campaign and the conquest of the Uyvar Castle. The author not only mentioned some topics of the Vasvar Treaty signed in 1664,but also gave a wide part to the Sen Goter Battle.Nihadi didn't tell anything about the Vienna rout dated 1683 and only summarised briefly the incidents afterwards. In the case of the Ottaman-Russian relationships,1678 dated Çehrin campaign takes a big place in the work.The author's writing about the incident in a heavy language and praising the grand vizier Merzifonlu Kara Mustafa Pasha makes us consider that Nihadi had lived in that era .In addition,the Poland campaign which aimed to protect Kazakhs from Polish,is another subject mentioned in Tarih-i Nihadî. Moreover,the information given by the author about the naval campaigns in IV. Mehmed's era,makes us informed about the Ottaman Navy.