Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2017
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: GÜLŞAH ZERMAN KEPCEOĞLU
Danışman: OSMAN SERHAT İREZ
Özet:Bilimsel okur-yazarlığın yaygınlaştırılmasında bilim tarihinin rolü ve önemi pek çok fen eğitimcisi tarafından dile getirilmiştir. Bugün fen eğitiminde öğrencilerin sadece bilimin sunduğu kavram ve prensipleri veya bilimin sunduğu bilgilerin uygulama alanlarını öğrenmelerinin yeterli olmadığı, bilimsel bilginin oluşturulduğu sosyal ve kültürel yapının da öğrenciler tarafından anlaşılması gerektiği genel olarak kabul görmektedir. Bu açıdan bakıldığında bilim tarihi, hem bilimsel içeriğin hem de bilimin doğasının öğretilmesinde kullanılabilecek potansiyel bir kaynak ve anlamlı bir öğretim stratejisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Diğer taraftan, eğitimdeki rolleri düşünüldüğünde, ders kitaplarının fen eğitiminin önemli bileşenlerinden birisi olduğu açıktır. Ders kitapları öğrenme ortamında birincil bilgi kaynağını oluşturmaktadır. Öğrenciler için öğretmenin dışında ve ötesinde en önemli eğitsel kaynaktır, öğretmen için ise çoğu zaman öğretim programın temsilcisidir. Pek çok öğretmen, özellikle yeni öğretmenler, derslerinin içeriğini ve akışını ellerindeki ders kitaplarına göre kurgulamaktadır. Buradan hareketle bu çalışma, Lise Kimya ders kitaplarında bilim tarihinin ne kadar ve nasıl kullanıldığını araştırmaktadır. Bu amaçla, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından liselerde ders kitabı olarak okutulması uygun görülmüş ders kitapları (9-12. Sınıf) incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve çalışma deseni olarak doküman analizi seçilmiştir. Her bir ders kitabı incelenirken öncelikle kitapların bilim tarihi bilgileri içeren bölümleri tespit edilmiş, dikkatlice okunmuş ve bu bölümlerin öğrenme ve öğretim açısından niteliği analiz edilmiştir. Analizlerde bilim tarihi hikâyelerinin niteliğini kavramsal, prosedürel ve bağlamsal alanlarda toplam 13 ölçüt kullanarak puanlama yapmaya imkân veren bir puanlama anahtarı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda lise kimya ders kitaplarında kavramsal, prosedürel ve bağlamsal anlayış için bilim tarihine yer verildiği fakat bu kullanımın sınırlı olduğu görülmüştür. Kitaplarda prosedürel anlayış için bilim tarihi kullanıma daha çok önem verilirken, kavramsal ve bağlamsal anlayış için bilim tarihi kullanımının yetersiz olduğu bulunmuştur. -------------------- ABSTRACT The role and importance of the history of science in promoting scientific literacy has been expressed by many science educators. It is generally acknowledged that students should understand the social and cultural structure of scientific knowledge, in which students learn not only the concepts and principles offered by science, or the application areas of the information provided by science, and the scientific knowledge they have created. From this point of view, the history of science emerges as a potential resource and a meaningful teaching strategy that can be used both in the teaching of the scientific content and in the nature of science. On the other hand, it is clear that textbooks are one of the important components of science education, given their role in education. Textbooks are the primary source of information in the learning environment. It is the most important educational resource for students outside and beyond the teacher, and for the teacher it is often the representative of the teaching program. Many teachers, especially new teachers, construct the content and course of the lessons according to the textbooks in their hands. From this point of view, this study investigates how much and how history of science is used in high school chemistry textbooks. For this purpose, appropriate textbooks (grades 9-12), which are taught by the Ministry of Education as a textbook in the high school, were examined. Qualitative research approach was adopted in the research and document analysis was chosen as study design. When each course book is examined, firstly the sections of the books containing the science history information are identified, carefully read and the quality of these sections in terms of learning and teaching has been analyzed. In the analyzes, a scoring key was used which allows scoring using the total of 13 criteria in conceptual, procedural and contextual areas of the quality of science historical stories. As a result of the research, the history of science for conceptual, procedural and contextual understanding has been included in high school chemistry textbooks, but this use has been found to be limited. While more importance is attached to the use of scientific history for procedural understanding in books, it has been found that the use of history of science is inadequate for conceptual and contextual understanding.