Hicrî ikinci asırda sarf akdi ile ilgili fıkhî tartışmalar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Esma Kundak

Danışman: NAİL OKUYUCU

Özet:

Bu çalışmada, hicrî ikinci yüzyılda yazılmış ve günümüze kadar varlığını sürdürmüş bazı fıkıh ve hadis eserleri çerçevesinde sarf akdine dair birtakım tartışmalar, modern akit teorisi sistematiği esas alınarak incelenmiştir. Bu bağlamda Mâlik b. Enes’in el-Muvatta’sı, Sahnûn’un Müdevvenetü’l-Kübra’sı, Abdürrezzak b. Hemmam ile İbn Ebû Şeybe’nin el- Musannef türü eserleri, Şeybânî ve Ebû Yusuf’un eserleri ve Şafiî’nin el-Üm adlı eseri çalışmanın genel sınırlarını belirleyen kitaplardır.Günümüz İslam Hukuku literatüründe hicri ikinci yüzyılda meydana gelen tartışmaları inceleyen çalışmalar yer almaktadır. Lakin bu çalışmalarda, genel olarak zikrolunan yüzyıllarda yaşayan fakihlerin genel görüşleri ve bu fakihlerin görüşlerinden hareketle akıl yürütme yöntemlerine dair tespitler yer almaktadır. Buna mukabil, sarf akdine dair Türkçe modern literatürde kaleme alınan çalışmalar da yeterli seviyeye ulaşmamıştır. Bundan dolayı bu çalışma sarf akdinin fürû-ı fıkıh eserlerinde tüm yönleriyle incelenmesi ve geleneksel dönem dünya ticâret hayatına dair incelemeleri içermesi bakımından diğer çalışmalardan farklılık arz etmektedir. Bu çalışmada geleneksel dünyada ticâret hayatının tarihsel gelişimi ve hicrî ikinci asırda kaleme alınan eserlerde sarf akdinin konumu ele alınmış ve sarf akdine dair hicrî ikinci asırda meydana gelen tartışmalar teorik ve pratik bilgiler doğrultusunda birbirleriyle mukayeseli olarak hukuk perspektifinde incelenmiştir. Sonuç olarak, sarf akdinin Peygamber(sav)’in sünneti ile belirlenmesine rağmen hicrî ikinci yüzyılda yaşayan fakîhler arasında kullandıkları deliller ve akıl yürütme yöntemlerinin farklılıkları sebebiyle birtakım tartışmaların meydana geldiği gözlemlenmiştir. Bu tartışmalar ele alındığında ise müelliflerin birbirlerinden etkilendiği, akde konu olan bedellerle ilgili konulara ağırlık verildiği ve dinar dirhemle altın-gümüşün farklı muamelelere tabi tutulduğu görülmektedir. -------------------- In this study, some debates about currency exchange contract have been written within the fiqh and hadith works which were written in the second century after the hegira and survived till today was analyzed based on modern contract theory. In this context Malik b. Anas’ al-Muvatta , Müdevvenetü’l-Kübra written by Sahnûn, Abdurrazzak b. Hammam and Ibn Abu Shayba's al-Musannaf works, works written by Shaybani and Abu Yusuf, and Shafi'I’s al-Um are the books that find out the limit of the study. In the modern Islamic Law literature, there are studies examining the discussions that took place in the second century after hegira. However, these studies generally include the general views of the jurists living in the mentioned centuries and the methods of these jurists. On the other hand, it is noteworthy that the studies written in the Turkish modern literature on currency exchange contract are not at the expected level. Therefore, this study differs from other studies in terms of examining all aspects of consuming contract in furû-i fiqh works and examining world trade life in traditional period. In this study, the historical development of trade and the position of currency exchange contract in the works were written in the second century after the hegira are examined, and the debates on currency exchange contract in the second century are discussed in comparison with each other in accordance with theoretical and practical knowledge with a law perspective. As a result, although currency exchange contract was fixed by the Sunnah of the Prophet (saas), there are some discussions about the currency exchange owing to the reasoning methods and evidences were used by the jurists living in the second century. When discussions are examined, it was observed that the jurists are influenced by each other, the subjects related to the costs of the contract are emphasized and dinar-dirhem and gold-silver are subjected to different treatments. Because, gold and silver take place in the society as goods and money, dinars and dirhams that occur with the minting of gold and silver assume the role of money.