Matematik Öğretmen Adaylarının Fark Etme Becerilerinin Kavram Yanılgıları ve Öğrenci Zorlukları Esas Alınarak Oluşturulan Limit Dersi Videoları Kullanılarak İncelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Matematik Ve Fen Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MELİKE GÖKSU ŞİMŞEK

Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Hatice Akkoç

Eş Danışman: Hande Gülbağcı Dede

Özet:

Çalışmanın amacı matematik öğretmen adaylarının fark etme becerilerinin kavram yanılgıları ve öğrenci zorlukları esas alınarak oluşturulan limit dersi videoları kullanılarak incelenmesidir. Öğretmenlerin öğretme ve öğrenme süreçlerini etkili bir biçimde yönetebilmesi için sınıf içerisinde gerçekleşen öğrenme durumlarını etkileyen olayları, öğrenci zorluk ve kavram yanılgılarını fark edebilmesi gerekmektedir. Öğretmenlerin bu olay ve durumları fark etmesi pedagojik alan bilgileri ile orantılıdır. Bu nedenle bu çalışmada öğretmen adaylarının fark etme becerileri ve pedagojik alan bilgisi bileşenlerinden biri olan öğrenci zorluk ve yanılgılarını fark etmeleri araştırılmıştır. Bu araştırmada limit konusu öğrenci zorluk ve kavram yanılgıları esas alınmıştır. Limit kavramı, süreklilik, türev, integral gibi kavramların temelini oluşturması nedeniyle oldukça önemli bir kavramdır ve soyut olması nedeniyle öğrenilmesinde güçlük yaşanan bir konudur. Bu amaç ve gerekçeler doğrultusunda çalışmada ortaöğretim matematik öğretmen adaylarının limit konusunun anlatıldığı gerçek sınıf ortamlarında çekilmiş ders videolarında ne fark ettikleri, nasıl fark ettikleri ve ders videolarında yer alan öğrenci zorluk ve yanılgılarına dair neleri fark ettikleri araştırılmıştır. Çalışmada nitel araştırma modellerinden biri olan örnek olay tarama modeli kullanmıştır. Bu çalışmada İstanbul’da bir devlet üniversitesinin Ortaöğretim Matematik Öğretmenliği lisans programında öğrenim gören 19 matematik öğretmen adayı yer almıştır. Limit konusu öğrenci zorlukları ve kavram yanılgıları esas alınarak oluşturulan iki gerçek sınıf ortamı ders videosu ve ders gözlem formu araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde çalışmanın amacı doğrultusunda van Es ve Sherin’in (2008) analiz çerçevesi revize edilerek oluşturulan fark etme analiz çerçevesi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda öğretmen adaylarının izledikleri gerçek sınıf ortamı ders videolarında en fazla “öğretmen” ve “pedagojik alan bilgisi” bileşenlerine odaklandığı görülmüştür. Bu sonuç ilgili literatür ile paralellik sergilemektedir. Ayrıca öğretmen adaylarının ne fark ettiğine dair cevapları konu bağlamında ayrıntılı analiz edilerek odaklandıkları önemli olaylar açık kodlama yöntemi ile belirlenip video bazında ayrıntılı olarak tartışılmıştır. Öğretmen adaylarının nasıl fark ettiklerine dair bulgular incelendiğinde öğretmen adaylarının çoğu önemli olayları açıklarken yorumlama yapmıştır. Fakat bu yorumlar mevcut literatür ve temel alınan analiz çerçevesi ışığında değerlendirildiğine çoğu yorumlamanın niteliğinin düşük olduğu görülmektedir. Matematik öğretmen adaylarının ders videolarındaki öğrenci zorluk ve kavram yanılgılarına dair fark etmeleri incelendiğinde çok az sayıda öğretmen adayının kavram yanılgılarına odaklandığı ve bu öğretmen adaylarından mevcut kavram yanılgılarına odaklananların sayısının potansiyel kavram yanılgılarına odaklananlardan daha fazla olduğu görülmüştür. -------------------- This study was conducted for the purpose of evaluating preservice teachers’ noticing ability in the context of limit lesson videos. In order to manage the teaching and learning processes effectively, teachers must be able to notice the events that affect the learning situations and student difficulties and misconceptions in the classroom. The fact that the teacher noticing these events and situations is inline with their pedagogical content of knowledge. For this reason, this study investigated preserive teachers’ noticing skills and what they notice about misconceptions as a component of pedagogical content knowledge. This research focuses on students’ difficulties and misconceptions about limit. The limit, as an abstract and difficult concept, is curicial for learning other concepts such as as continuity, derivate, integral. In line with this aim and rationale, this study aimed at investigating what preservice mathematics teachers notice about students difficulties and misconceptions about limit in the videos of limit lessons. In this study, survey model that is one of the qualitative research models has been used. Participants of the study are 19 preservice mathematics teacher studying in the preparation program for Secondary Education Mathematics Teaching in a state university in Istanbul. Data collection tools are two real classroom lesson videos and observation form prepared on the basis of student difficulties and misconceptions about limit concept. To analyze the data, a noticing framework has been used by revising the framework of van Es and Sherin (2008) according to the purpose of study. As a result of the study, it has been seen that the preservice teachers mostly focused on “teacher” and “pedagogical content knowledge” components in the real classroom environment lesson videos. This finding is in line with the relevant literature. In addition, preservice teachers' responses about what they notice have been analyzed in detail. Important events that focused has been diagnosed by open coding method and have been discussed video-based. When the findings about how preservice teachers noticed have been examined, most of the preserive teachers commented on explaining important events. However, as these interpretations are evaluated in the light of the current literature and the analysis framework, it is seen that the quality of most interpretations is low. When mathematics preservice teachers’ perceptions of student difficulties and misconceptions in the lesson videos were examined, it has been seen that very few preserive teachers focused on misconceptions and it has been also seen that the number of those who focused on the current misconceptions were more than those focused on the potential misconceptions.