Seyyid Muhammed Nakib el-Attas'ın din ve toplum görüşü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ANDİKA RAHMAN

Danışman: ALİ COŞKUN

Özet:

Rahman, Andika, Seyyid Muhammed Nakib el-Attas’ın Din ve Toplum Görüşü, Yüksek Lisans Tezi: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul, 2013, 118 sayfa. İnsanlık tarihi boyunca din önemli bir yere sahip olmuştur. Kaybolacağı iddia edilen modern dönemde önemini korumuş ve postmodern ile birlikte konumu daha da güçlenmiştir. Nakib el-Attas, Müslüman toplumların gelişmesinin ana faktörünün İslamiyet olduğunu ve İslam medeniyetinin de doğrudan İslam’dan kaynaklandığını savunmaktadır. Dünya tarihi zaviyesinden de değişimin İslamiyet’in yayılmasıyla gerçekleştiği görüşündedir. İslam mütekâmil bir dünyagörüşü sunmuş; bilimin de ancak böylesi mütekâmil bir dünyagörüşü içerisinde geliştirilmesi mümkündür. Attas bu süreç bir İslamlaşma süreci olarak görür; Islamlaşmayı da insanın ilk önce büyüden, mitolojik, animistik ve kabilevi-kültür geleneğinden, sonra da aklı ve dili üzerindeki seküler tahakkümden kurtarılması olarak tanımlar. Burada Attas, İslamlaşma kavramını Müslüman toplumun gelişmesi incelenmesi için bir belirleyici unsur olarak kullanır; mevcut bunalımın sebebi için de İslamlaşmanın zıddı olan sekülerleşmeyi görür. Batı kökenli sekülerizm İslam dünyasına Batı’nın ürettiği bilgi yoluyla sızmıştır. Çünkü bilgi, içerisinde üretilmiş olduğu dünyagörüşünün özelliklerini taşımaktadır. Attas, sekülerizm kavramını kullanırken, düalizm, rasyonalizm, hümanizm ve tragedya gibi batı medeniyetinin diğer özelliklerini bu kavram içerisine sığdırmaktadır. Çünkü Attas, sekülerizmi siyasi bir fenomen olmaktan ziyade, felsefi bir program olarak görür ve tıpkı din gibi sekülerizmin, insanın tabiat, toplum düzeni, sanat ve değerler sistemi üzerindeki görüşlerini kapsadığını düşünür. Böylece Attas, İslam dünyasının mevcut bunalımdan kurtulması için önce Müslüman ferdin dil ve aklının söz konusu yabancı unsurlardan kurtarılması gerektiğini savunur. Bunun yolu da çağdaş bilginin Batılı unsurlardan arındırılması (de-westernization) ve ardından arındırılmış bilginin İslam dünyagörüşü çerçevesinde tekrar yorumlanmasından geçmektedir (Islamization). Bu programın icra edilmesi ve sözkonusu bilginin Müslüman fertlerine ilka edilmesinin enstrümanı olarak da İslami eğitim kurumu inşa edilmelidir. Anahtar Kelimeler: Nakib el-Attas, Din-Medeniyet, İslam-Sekülerizm, Bilimin İslamileştirilmesi, İslamî Eğitim. ii ABSTARCT Rahman, Andika, Syed Muhammad Naquib al-Attas’s View on Religion and Society, M.A. Thesis: Department of Philosophical and Religious Sciences, Istanbul, 2013, 118 pages. Religion occupies an important position throughout the mankind history. In the modern era where the religion is predicted to be collapse, this position is maintained and together with post-modern this condition is intensified. Al-Attas argues that religion is major factor of the development of Muslim society and Islamic civilization directly born from the religion of Islam. Thus, the world’s history too changes according to the spreading of Islam. This is because Islam offers a comprehensive worldview constellation, whereby scientific activity can only be grow within such that comprehensive worldview. Attas calls this process as Islamization and define it as the liberation of the human mind and language from the influence of magic, mythology, superstition and tribal culture. In analyzing the decline of the Islamic ummah today, Attas uses the concept of Islamization as a variable indicator, then argued that secularization as a backflow of Islamization as a cause of the deterioration. Secularism was born in the West and spread to the corners of the Islamic world through knowledge. This is because knowledge brings worldview characteristic of civilization in which it was developed. Here Attas uses secularism as a main concept that also includes the other characters of western worldview and civilization such as dualism, humanism, rationalism and tragedy. Moreover, Attas also viewed secularism is more than just a political phenomenon, but as a philosophical program that includes paradigm of nature, order and social systems, art and value systems. Therefore, as a solution to the problems faced by Muslims today, Attas offers the program as de-secularization that began from the desecularization of today’s knowledge. Once knowledge freed from the characteristics of Western civilization, which is not actually part of the knowledge, then it will be reinterpreted according to the Islamic worldview, and he calls this process as Islamization. This process will be done through the Islamic education system. Keywords: Naquib al-Attas, Religion-Civilization, Islam-Secularism, Islamization of Knowledge, Islamic Education.