Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2009
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ELİF DURAN
Danışman: MURAT KOÇ
Özet:1864-1944 yılları arasında yaşayan Hüseyin Rahmi Gürpınar, Türk edebiyatına romancı kimliğiyle damgasını vurmuştur. Ahmet Mithat ekolünü devam ettiren, konusunu yerli hayattan alan Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın eserleri, okuyucu tarafından büyük ilgiyle karşılanmıştır. Yazarın romanlarını kaleme aldığı yıllarda Türk tarihinde pek çok sosyal ve siyasî değişiklik meydana gelmiş, bu değişiklikler Hüseyin Rahmi'nin romanlarına geniş ölçüde yansıma imkânı bulmuştur. Onun romanlarında yerli hayattan alınmış canlı tipler ve sahneler mevcuttur. Bu sebeple Hüseyin Rahmi'nin eserleri sosyolojik araştırmalar için önemli bir malzeme sunmaktadır. Yazarın kaleme aldığı 41 romana baktığımızda, kadın karakterler sayıca fazladır ve çoğu romanın olay örgüsü içinde ön plânda gelmektedir. Kadını toplumun önemli bir unsuru kabul eden Hüseyin Rahmi Gürpınar, yaşadığı dönemdeki kadın hayatını sorgulamış, devrine göre ileri sayılabilecek fikirleriyle kadınların karşılaştığı her türlü meseleyi ele almıştır. Yazarın romanlarında devriyle çatışma içinde olan ve alışılagelmiş olanı kabul etmeyen pek çok kadın kahraman yer almaktadır. Yazar bunlar vasıtasıyla toplum içinde kadın hayatının sınırlarının ne olması gerektiğini okuyucuya vermektedir. Biz de bu sebeple tezimizde yazarın romanlarındaki kadın konusunu ele aldık. Roman merkezli yapılan çalışmamızda, romanların kaleme alındığı tarihî süreç göz önünde bulundurulmuş, bu doğrultuda kadının sosyal hayatta karşılaştığı meseleler belli başlıklar etrafında toplanmış ve -romanlarda temas edildiği kadarıyla- zamanla meydana gelen değişimlere yer verilmiştir. Romanlarda kadınlarla ilgili karşımıza çıkan pek çok ayrıntı, kadın konusunda yapılmış araştırmalardaki bilgilerle de desteklenmiştir. Anahtar sözcükler: Hüseyin Rahmi Gürpınar, kadın, sosyal hayat, evlilik, aile, çalışma hayatı, bâtıl inanç. ABSTRACT WOMEN IN THE HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR’S NOVELS Hüseyin Rahmi Gürpınar (1864-1944) made a great impact on Turkish literature with his novels. Carrying on the Ahmet Mithat school, his work of art, which bases on the local social life, gained great attention from the readers. During the period that the author wrote his novels, many social and political alterations took place in the Turkish history and these changes have shown large reflections on his work. Local and lively figures and scenes are presented in his novels. That is why Hüseyin Rahmi’s works provide a regardable source for sociologic researches. In the 41 novels of the author, the female characters outnumber male characters and the focuses of the plots are usually based on them. Acknowledging woman as an important element of the society, Hüseyin Rahmi Gürpınar questioned the women’s life at his time, and he touched on each problem of women with a relatively progressive perspective. Many women that conflict with their social roles and not accept the habitual ones are included in his novels. Over those characters the author discusses what the limits of women’s life within the society should be. That is why we choose the presence of women on the author’s novels as the subject of our thesis. In our novel-centric work, the historical process that the novels were written was taken into consideration, with this perspective the problems that woman face in the social life were classified under certain topics, and the alterations that happened in time were included – as far as they were included in the novels. Many details about women in the novels were supported with information gained from researches on the subject of women. Keywords: Hüseyin Rahmi Gürpınar, women, social life, marriage, family, work life, superstitions.