Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kerem Rızvanoğlu
Danışman: ÖZHAN TİNGÖY
Özet:GRAFİK KULLANICI ARAYÜZLERİNDE METAFORLARIN KÜLTÜRLERARASI KAVRANIŞI (FRANSA VE TÜRKİYE’DE BİR E-ÖĞRENİM SİTESİ ÜZERİNDEN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA) Çağdaş metafor teorisi, metaforu dünyayı kavrayışımızın temel ve kaçınılmaz bir bileşeni olarak tanımlar. Metaforlar bilgisayar grafik arayüzlerinin de temel bir bileşeni olup, gerçek yaşam deneyimlerini etkileşimli ortamlara taşımak suretiyle kullanıcıların bilgisayar sistemleriyle etkileşimlerinde önemli bir rol üstlenmektedirler. Ancak her kültür kendine has deneyimlere, değerlere ve geleneklere sahiptir. İnsan-bilgisayar etkileşimi alanında kültürlerarası araştırmalar yapılmakta olup, yalnızca sınırlı bir sayıda araştırma metaforların kültürlerarası algılanışı ve kavranışına odaklanmıştır. Bu tez çalışması temelde grafik kullanıcı arayüzlerindeki metaforların kavranışını araştırmaktadır. Öncelikli olarak, metaforların kavranışının kullanıcıların kültürel arkaplanına bağlı olarak farklılaşacağı hipotezi sınanacak olmakla birlikte araştırma, ‘kullanıcı deneyiminin’ bir başka deyişle kullanıcıların bir arayüze yönelik beklentilerinin, dolaşım stratejilerinin ve tutumlarının arayüzde kullanılan metaforların kültürlerarası kavranışına göre farklılık göstereceğini önermektedir. Çalışma, uzamsal bir kampüs metaforu üzerine kurulu olan bir fransız e-öğrenim sitesinin Türk ve Fransız katılımcılar tarafından kavranışı üzerine odaklanmıştır. Literatürde, özellikle Türk kültürünün arayüzleri kavrayışını ve kullanımını inceleyen bir çalışmanın olmaması, örneklem seçimini ilgili literatüre bu doğrultuda katkı yapmak üzere belirleyen önemli bir unsurdur. Uygulama alanı olarak bir e-öğrenim ortamı seçilmiştir, çünkü günümüzde küresel düzeyde e-öğrenim hizmeti veren eğitim kurumları özellikle kültürel çeşitlik gösteren bir kullanıcı profiliyle karşı karşıyadır. Araştırmada; anket, birincil ve ikincil metaforların ve ikonların kavranışına yönelik egzersizler, görev gözlem ve söyleşi gibi farklı veri toplama araçlarını içeren özgün ‘gözlem temelli çoklu-yöntem yaklaşımı’ benimsenmiştir. Yöntem yaklaşımı dahilinde antropoloji literatüründen kültürel değer yönelimleri, kültürel grupları tanımlamak ve kavrayışlarını ölçmek üzere kullanılmıştır. Sonuçlar, web sitesindeki metaforların kavranışının özellikle gerçek dünya ve dil deneyimi ekseninde iki kültüre göre farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. ABSTRACT THE CROSS-CULTURAL UNDERSTANDING OF THE METAPHORS IN THE GRAPHICAL USER INTERFACES (A COMPARATIVE STUDY IN FRANCE AND TURKEY ON AN E-LEARNING SITE) The contemporary theory of metaphor defines the metaphor as a major and indispensable part of our ordinary, conventional way of conceptualizing the world. Metaphors are core idioms of the contemporary graphical user interface and have an important role in helping users interact with computer systems, since they carry the experiences of the real world to the interactive media, but every culture shares different experiences and values. However, only a limited number of studies focused on the cross-cultural perception and understanding of metaphors in the user interfaces. This thesis investigates the influence of culture in understanding metaphors in graphical user interfaces. It evaluates the main hypothesis that the understanding of metaphors differs due to the cultural backgrounds of the users, but the study also proposes that the expectations, the navigation strategies and the attitudes of the users towards an interface also differ due to the cross-cultural understanding of the metaphors proposed by the interface. The study focused on cross-cultural understanding of a french e-learning site -based on a spatial campus metaphor- for Turkish and French users. The lack of cross-cultural usability research on Turkish culture and the contribution of this study to the relevant literature was a reason for the choice of this sample. An e-learning site was chosen for the study, because nowadays educational institutions, which offer distance learning to students globally, are also faced with challenge of cultural diversity. The study applied an ‘observation based multi-method approach’ including various data collection instruments like background questionnaire, exercises for understanding of auxiliary metaphors and icons, task observations and interview. Cultural value orientations from the anthropological literature were also used to describe the cultural groups and evaluate their understanding. The findings support the notion that the understanding of the metaphors in the web site differed across the two cultural groups especially due to the real world and language experiences.