Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖMER ÖZTUNA
Danışman: Aslan Tolga Öcal
Özet:İnsanlar, çalıştıkları işyerlerinde zaman zaman etik dışı, yasa ve kurallara uymayan, çalışanlara, kendilerine, kuruma ya da topluma zarar verebilecek, yanlış ve olumsuz olarak nitelendirilen durumlara şahit olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, çalışanların, işyerinde herhangi bir olumsuz durumla karşılaşmaları halinde bu durumları ifşa etme nedenlerine ve sessiz kalma, içsel ifşa ve dışsal ifşa seçeneklerinden hangilerini tercih edeceklerine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Çalışmanın birinci bölümünde, işyerindeki olumsuz durumların ifşa edilmesinin kavramsal çerçevesi, işyerindeki olumsuz durumların ifşa edilmesi için gerekli koşullar, ifşa türleri, ifşa süreci, ifşa ile ilişkili kavramlar ve ifşaya ilişkin örnek olaylar incelenmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, işyerindeki olumsuz durumların ifşa edilmesinin hukuki ve etik boyutu incelenmiştir. Hukuki boyutuyla ile ilgili olarak, diğer ülkelerdeki ve Türkiye’deki yasal düzenlemelere yer verilmiştir. Etik boyutu ile ilgili olarak ise etik yaklaşımlara, işyerindeki olumsuz durumların ifşa edilmesiyle ilişkili olarak iş etiğinin önemine ve etik karar alma sürecine yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise, İstanbul’da faaliyet gösteren bir Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşu’nda çalışan 91 kişinin katılımıyla ve anket yöntemiyle gerçekleştirilen araştırma bulgularına yer verilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, çalışanların işyerlerinde ortaya çıkabilecek herhangi bir olumsuz durumu çoğunlukla vicdanen rahatsız oldukları için ifşa edecekleri ve bu durumları bağlı bulundukları yöneticiyle paylaşarak içsel ifşayı tercih edecekleri saptanmıştır. Bununla birlikte araştırma bulgularına göre, çalışanların işyerindeki olumsuz durumları ifşa etme nedenleri, sessiz kalmaya ilişkin tutumları ve dışsal ifşaya ilişkin tutumları ile cinsiyet, yaş, medeni durum, mezuniyet durumu, gelir düzeyi, toplam iş tecrübesi, kurumdaki kıdemi ve idari yetki durumu gibi sosyo-demografik özellikleri arasında anlamlı bir ilişki görülmemiş olup, çalışanların sadece gelir düzeyi ile içsel ifşaya yönelik tutumları arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. -------------------- People sometimes experience unethical situations in their work place that do not comply with laws and rules and which may cause harm to themselves, other employees, the organization and the society. The purpose of this study is to determine whether employees choose to report such negative situations or not. Second, it aims to assess the reasons underlying these behaviors. In the first part of the study, conceptual framework, necessary conditions, types, processes and case studies related to whistleblowing have been examined. In the second part of the study, legal and ethical dimension of whistleblowing have been examined. Within the context of legal dimension, regulations in Turkey and other countries are included. Regarding the ethical dimension, the importance of business ethics in relation to whistleblowing, ethical decision-making process and ethical approaches have been included. Finally in the last part of study, findings of the research which is fulfilled through survey method and conducted with the participation of 91 employees working in a professional organization with a public institution status in Istanbul have been included. According to the findings, it is determined that the employees would disclosure negative situations in their work place because they are conscientiously uncomfortable and they would prefer internal whistleblowing by sharing these situations with their manager. However, a significant relationship could not be determined between the reasons of disclosing negative situations in the work place, the attitude of remaining silent, external whistleblowing and gender, age and marital status in the institution. On the other hand a significant relationship has been found between income level and internal whistleblowing attitude.