Bankalarda hile riski yönetimi ve bir uygulama

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ümit Furkan Özdemir

Danışman: GÜRBÜZ GÖKÇEN

Özet:

Bankalar, güven duyuldukları ve itibarlarını korudukları ölçüde varlıklarını sürdürebilmektedir. Ancak günümüz iş dünyasında globalleşme, artan rekabet, iç içe giren ve büyüyen piyasalar, her geçen gün sayıları artarak karmaşıklaşan ürün ve hizmetler, teknolojik gelişmeler gibi faktörler bankalara duyulan güvenin zedelenmesine yol açabilen risk alanları doğurabilmektedir. Doğrudan para ile ilgili bir sektör olan bankacılık sektörü genel, sektörel ve mikro bazda birçok riske maruz kalabilmektedir. Bu risklerden biri de büyük maddi ve itibari kayıplara sebep olan hile riskidir. 20. yüzyılın ilk yarısından beri yaşanan finansal skandallar söz konusu risk alanlarının doğru yönetilemediğinin göstergesi sayılabilir. Bankalarda hile riski yüksek vaka ve alanların tanımlanması, hile riski yönetim sürecinin köşe taşı niteliğindeki önleme sürecinin açıklanması ve hile riski yönetim sürecinin bağımsız denetim açısından incelenmesini amaç edinen bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren bir yabancı sermayeli yatırım bankası üzerine olay çalışması yapılmıştır. Bankanın finansal raporlama, muhasebe ve ödeme sistemlerine ilişkin hile riski kontrol matrislerinin bağımsız denetim sürecinde nasıl ele alındığı incelenmiştir. Herhangi bir hile bulgusuna rastlanmayan incelemeler sonunda bankalarda proaktif yaklaşımla oluşturulan hile riski yönetim sürecinin kurulması, banka risk çerçevesine uygun işletme kültürü oluşturulması, görevlerin ayrılığı ilkesinin uygulanması, insan kaynakları departmanının etik kültür oluşturmaya önem vermesi gerekmektedir. Banka içi yapılması gereken bu düzenlemlerin yanı sıra yasal mevzuatın da bu gelişmelerle paralel konumda olması önemlidir. Özellikle bankacılık sektöründe bilgi güvenliğine yönelik çalışmaların hızlandırılması gerekmektedir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda Riskin Erken Teşhisi Komitesi’nin sermaye şirketleri için zorunlu hale gelmesi proaktif hile riski yönetimi için atılan önemli adımlardan biridir. Anahtar Sözcükler: Hile, Hile Riski Yönetimi, Bankacılık. ABSTRACT Banks can exist to the extent that they are trusted and they protect their reputation. However, in today's business, factors such as increased globalization, hightened competition, complicated and growing markets, products and services which are increasing and becoming complicated with each passing day, technological developments, may lead to risk areas that may engender the confidence to the banks. The banking sector which is directly related to money, may be exposed to many risks on general, sectoral and micro bases. One of these risks that may cause great financial and reputational losses is the risk of fraud. Financial scandals seen since the first half of the 20th century, may indicate that such risk areas are not managed correctly. A case study was conducted on a foreign-owned investment bank operating in Turkey in this study, which aims to define high fraud risk areas and cases in banks, to explain the prevention process which is a milestone in fraud risk manangement process and examine fraud risk manangement process in terms of independent audit. It is analysed that how the Bank's fraud risk control matrix about financial reporting, accounting and payment systems are discussed in the independent audit process. The establishment of fraud risk management process created by a proactive approach, creation of an organizational culture convenient to the bank’s risk framework, the implementation of the principle of separation of tasks, giving importance to create an ethical culture by human resources department is required in the banks that any fraud signs were seen at the end investigations. Together with these arrangement that should be done within the bank, it is important to have a legal legislation parallel with these developments. Studies about information security need to be accelerated especially in banking sector. Compelling corporations to have the Committee on Early Diagnosis of Risk by the Turkish Commercial Code No. 6102, is one of the important steps taken for proactive fraud risk management. Keywords: Fraud, Fraud Risk Management, Banking.