Sadaret yazışmalarını Hâvî bir Münşeât Mecmuası (1114-1116/1703-1704) (inceleme-metin)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ersin Kırca

Danışman: ERHAN AFYONCU

Özet:

Belirli kaidelere göre yazılan resmî yazışma ve mektupların derlenmesiyle oluşturulan münşeât mecmuaları filoloji ve edebiyat açısından olduğu gibi tarihi açıdan da önemli eserlerdir. Bu çalışmada Viyana Ulusal Kütüphanesi'nde bulunan AF 159 numaralı el yazması incelenmektedir. Eserde 1703-1704 yılları arasında Sadrazamlık yapan Râmi Mehmed Paşa, Nişancı Ahmed Paşa ve Damat Hasan Paşa tarafından Kırım Hanına, Mekke Şerifine, Eflak ve Boğdan Voyvodalarına, İstanbul Kaymakamına, Kaptan Paşaya, Özi Valisine, Gürcistan Ordusu Kumandanı Halil Paşa'ya, Mısır, Adana, Sivas, Halep, Bağdad, Basra, Bosna, Belgrad, Tımışvar gibi eyaletlerin valilerine, sancakbeylerine, kadılara, din adamlarına, tarikat şeyhlerine ve diğer kişilere yazılan devlet işlerine ait resmî ve özel mektuplar yer almaktadır. Bu mektuplarda Osmanlı Devleti'nin Kırım Hanlığı, Rusya ve Lehistan devletleri ile ilişkileri, Karlofça antlaşmasından sonra sınırların yeniden çizilmesi, Venedikle esir mübadelesi, Batı Anadolu ve Halep'te Danişmendli Türkmenleri ile Kürt aşiretlerinin iskanı, Gürcistan Seferi, II. Mustafa'nın tahttan indirilmesiyle sonuçlanan Edirne Vakası, Bağdad ve Basra'da düzenin yeniden sağlanması, Hac kafilesinin bedevî Arap eşkıyasından korunması gibi tarihi öneme sahip pek çok konu yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Râmi Mehmed Paşa, Münşeât Mecmuası, Sadrazam Mektupları, ABSTRACT The münşeât magazines composed by compiling official correspondence and letters written according to certain rules are important works in historical perspective as also in philology and literature. Manuscript numbered AF 159 in Vienna National Library is examined in this study. In the work are official and private letters belonging to state works, written by Grand Vizier Râmi Mehmed Pasha, Nişancı Ahmed Pasha and Damat Hasan Pasha who were in Office of grand vizierate between 1703-1704 to Crimea Khan, Sherif of Mekka, voivodes of Eflak and Bogdan, Kaimakam of Istanbul, Kaptanpasha, governor of Ozi, Halil Pasha the army commander of Georgia, governors of Egypt, Adana, Sivas, Halep, Bağdad, Basra, Bosna, Belgrad, Tımıshvar, to sancakbeys, kadis, ulemas, sufi masters and to other people. In these letters are many subjects of historical importance such as relations of the Ottoman State with Crimea Khanate, Russia and Poland, and drawing of the borders after Karlovitz Treaty, changing of captives with Venice, settlement of Turkmens of Danishmend and Kurdish tribes in West Anatolia and Alepo, Georgia Campain, Adrianople Affair, providing order in Bagdad and Basra, protecting pilgrimage convoy from Bedouin Arab brigands. Keywords: Râmi Mehmed Paşa, münşeât magazines, Grand vizier letters