Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEÇKİN MUHAMMET ÇAKIR
Danışman: Alaeddin Yalçınkaya
Özet:
Enerji,
uluslararası sistemde sadece üretimin artırılması ve ekonomik faaliyetlerde
kullanılan bir araç olmaktan çıkmış, aynı zamanda politik olarak uluslararası
ilişkilerde kendisine büyük ve güçlü bir yer edinmiştir. Doğu Akdeniz havzasında
tespit edilen ve hatta belli bir bölümü çıkarılmaya başlanan petrol ve doğalgaz
kaynakları hem bölgesel dinamikleri değiştirici bloklar ortaya çıkarmakta hem
de oluşan bu ağlar, küresel sistemde oyun kurucu veya oyun değiştirici nitelik
kazanma gücü barındırmaktadır. Bu çalışmada Doğu Akdeniz’de etkinliklerde
bulunan yerel, bölgesel ve küresel aktörlerin dış politika davranışlarına Doğu
Akdeniz üzerinden eko-politik bir açıklama getirilmektedir. Bu bağlamda gelecek
dönemde ilişkiler düzleminde daha karmaşık hale gelmesi beklenen blokların
nasıl ve hangi eksende hareket edeceği üzerinde durulmuştur. Doğu Akdeniz
coğrafyasında beliren söz konusu bu blokların yaptığı MEB anlaşmaları ve dış
politik sonuçları da açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca bölgede dinsel ve
kültürel olarak geçmişten yakın zamana kadar birbirleriyle çatışmış ve uzun
yıllar düşmanca tavır almış bazı devletlerin Türkiye’yi yok sayma çabalarının
jeopolitik denklemlere nasıl takıldığı XXX ortaya konulmuştur.
Doğu Akdeniz’de tespit edilen doğal
kaynaklar; Avrupa ve Türkiye’nin enerji bağımlılığını, Rusya’nın enerji
pazarındaki XXXetkinliğini ve keşfedilen rezervlere kıyısı olan devletlerin geleceğini
derinden etkileyen kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca kurulan Doğu Akdeniz Gaz
Forumu’nun burada izlediği iş birliği politikaları Avrupa’nın enerji
güvenliğine katkıda bulunurken, Türkiye’nin bölgede var olan enerji haklarını
tehdit etmektedir. Doğu Akdeniz Gaz Forumu’nun Türkiye’nin MEB sınırlarına
yönelik tek taraflı politikaları hem eko-politik hem de uluslararası hukukilik
boyutu ile ele alınmıştır. Şu an da iptal edilmiş olsa da revize edilmesi
muhtemel EastMed gibi boru hattı projeleri bölgesel alanda özellikle Rusya,
Türkiye ve KKTC’yi olumsuz yönde etkilemektedir. Buradaki doğal kaynaklardan
doğan siyasi konjonktür; Çin’in XXXKuşak-Yol rojesine, ABD ve Rusya’nın Avrasya
coğrafyasında egemenlik mücadelesine ve ayrıca mevcut yerel alandaki enerji
politik mücadele alanları Rusya’nın jeopolitik konumunu geniş yelpazeXXXde
temelden biçimlendirmiştir???. Küresel anlamda ortaya çıkan bu karmaşık yapı ve
etki-tepki silsilesi Türkiye’nin çıkarları ve karşılaşacağı risklerle paralel
olarak açıklanmış, Türkiye’nin maksimalist eğilimlerden uzak durması
konusundaki gereklilik ortaya konulmuştur.
Nihayetinde bu çalışma yerelden küresele
farklı seviyelerde ortaya çıkan ilişkiler ağını ve güç mücadelesini açığa
çıkarmayı amaçlamaktadır. Realizm ve inşacı kuram teorileri çerçevesinde
hareket etmeyi ve bu sayede hem bölgesel ittifakları ortaya koymayı hem de güç
mücadelesinde kimin hangi stratejik adımları attığını ve dolayısıyla hangi güç
dengesi mekanizmalarını izlediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Enerji, Güvenlik, Doğu
Akdeniz, Kuşak-Yol Girişimi, Hidrokarbon Kaynakları, MEB.