Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NİHAL ÇAĞMAN TÜRKMEN
Danışman: AHMET KARATAŞ
Özet:Bu tezde Ali Dede Bosnevî’nin (ö.1598) hayatı, ilmî, tasavvufî ve edebî şahsiyeti ele alınarak Arapça ve Türkçe eserleri tanıtılmıştır. Ali Dede Bosnevî 16. yüzyıl müelliflerindendir. Kanunî Sultan Süleyman’ın Macaristan’daki türbesinin türbedârlığını yapmıştır. Aynı zamanda türbe yanında inşâ edilmiş olan Halvetî dergâhının şeyhidir. Bundan dolayı Türbe Şeyhi olarak meşhur olmuştur. 11’i Arapça ve 15’i Türkçe olmak üzere toplam 26 eser kaleme almıştır. Eserlerinde yüksek bir edebî dil kullanmak yerine sâde, anlaşılır ve eğitici bir dil kullanmayı tercih etmiştir. Boşnak olmasına rağmen Türkçe’ye son derece hâkim olduğu eserlerinden anlaşılmaktadır. Ali Dede Bosnevî’nin Türkçe eserlerinden biri olan Fezâilü’l-Cihâd bir kırk hadis derlemesidir. Eser 40 hadis, 40 hikâye ve 10 babdan oluşmaktadır. Eserin ulaşılan beş nüshasından dördü karşılaştırmaya tâbi tutulmuştur. Akabinde çeşitli yönleriyle incelenmiş ve metin tedkiki yapılarak ilim dünyasına tanıtılmıştır. -------------------- In this study, the life, scholarship, sophistic, literary personality of Ali Dede Bosnevî have been introduced (D.1598) via taking his Arabic and Turkish written works in hand. Ali Dede Bosnevi was one of the 16th century’s authors. He was tomb keeper of Magnificent Suleiman in Hungary. At the same time, he was sheik of the Halvate dervish convent that was built next to the tomb of Magnificent Suleiman. Hence, he became famous as the Mausoleum sheik of the tomb. He wrote in Arabic 11 books and in Turkish 15 books, they are totally 26 books. He preferred to use simple, understandable and an instructive language in his works instead of using a high literary language. He has a good understanding of Turkish language that is understandable from his pieces even he is Bosnian. Fezâilül-Cihâd is one of Ali Dede Bosnevî's Turkish piece that is a forty hadith compilation. The book consists 40 hadiths, 40 stories and 10 chapters. Four of five transcripts of his pieces were compared. Subsequently, it was examined in various aspects and the text was investigated then it was introduced to scholarship world.