Vatandaş ve Sosyalist gazeteleri üzerine bir inceleme


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2013

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞENOL CARIK

Danışman: HÜSEYİN EMRE BAĞCE

Özet:

Gazetelerden yayınlandıkları dönemin siyasal, sosyal ve toplumsal olaylarına mercek tutmak görevini yerine getirmeleri beklenir. Bunu yaparken kendilerine has bir üsluba sahip oldukları ve bir bakış açısının bulunduğu gerçeğini de göz ardı edemeyiz. Özellikle yazılı basının Türkiye’nin siyasal ortamına göre bir dil geliştirdiği geçmişten beri sürekli eleştirilmektedir. Çalışmada ele aldığımız Vatandaş ve Sosyalist gazeteleri ise belli bir ideoloji çerçevesinde yayınını sürdürmüş, gelişmeleri hep bu ideolojik pencereden yorumlamıştır. 1950-1971 arası Türkiye’nin siyasal tarihi ve basın hayatı düzleminden hareketle Vatandaş ve Sosyalist gazetelerinin kuruluşu, özellikleri, dönemin iç ve dış siyasetine, ekonomiye, kültüre bakışı haber ve yazılarından örneklerle incelenmiştir. Buradan hareketle her iki gazetenin belli bir siyasal akımın sözcülüğünü yaptıkları ve siyasal mücadele için bir örgütlenme ve ideoloji yayma aracı olarak kullanıldıkları görülmüştür. Yayın yaptıkları dönemde eleştiri mekanizmasını oldukça sert bir dille kullandıkları ve didaktik bir üslupla analizlerde bulundukları gözlemlenmiştir. Sonuç olarak Türkiye tarihinde kırılmalara ve büyük değişim ve dönüşümlere yol açan bir dönem ve o dönemin basın hayatı tarihsel olarak ele alınmış, bu dönemde sosyalist hareketin kuramsal ve eylemsel önderlerinden Hikmet Kıvılcımlı’nın yaşamından hareketle yayıncılığı ve çıkardığı gazeteler farklı boyutlarıyla incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Vatandaş Gazetesi, Sosyalist Gazetesi, Türkiye’nin siyasal hayatı, Türkiye’de basın, Hikmet Kıvılcımlı SUMMARY It is expected from the newspapers to fulfill the duty of reflecting political, social and communal events of the era. It cannot be ignored that they would have their own unique tone and perspectives while doing that. Especially the Turkish print media has long been criticized for adopting their tone according to the political environment. The newspapers of 'Vatandas' (Citizen) and 'Sosyalist' (Socialist) that are examined in the current study have always followed a certain political perspective and interpret the events from that ideological point of view. The foundation of 'Vatandas' and 'Sosyalist' newspapers, their properties, perspectives to domestic and foreign policy, economy and culture have been analyzed via their news and articles with reference to the political history and press environment in Turkey between 1950-1971. Based on this, both newspapers appeared to have worked as spokemen of a particular ideology and been used as the apparatus to spread the ideology and get organised. During the years of publishing, they seem to have used a very harsh tone of criticism and a didactic tone of analysis. To sum up, the period that have witnessed to dramatic breaks, changes and transformations in Turkey has been addressed with a historical point of view, and Hikmet Kivilcimli who is one of the theoretical and operational leaders of socialist movement in this period has been examined with reference to different dimensions of his press life and newspapers. Keywords: Vatandas Newspaper, Socialist Newspaper, Political life of Turkey, Press in Turkey, Hikmet Kivilcimli