Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şahabettin Gedik
Danışman: GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
Özet:Bu tez, Yusuf Has Hacib’in 1069-1070 tarihinde kaleme aldığı Kutadgu Bilig adlı eserin Mısır Milli Kütüphanesi 168 numarada kayıtlı olan Kahire nüshasının 1b-98a varakları arasında yer alan bölümü üzerinde yapılan bir dil çalışmasıdır. Nüshanın istinsah tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte XIV. asırda, 1367’den önce kaleme alındığı tahmin edilmektedir. Yer yer Eski Türkçenin izlerini yansıtsa da umumiyetle Orta Türkçe dil özelliklerini taşıyan nüshanın müstensihi de bilinmemektedir. Bu tez dört ana bölümden oluşmaktadır: İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım. İnceleme bölümünde ilk olarak Yusuf Has Hacib ve eseri Kutadgu Bilig’in nüshaları, bu nüshalar üzerine yapılan dil çalışmaları ve Kahire nüshasının dil özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Metin bölümünde; Kutadgu Bilig Kahire nüshasının 1b-98a varakları arasındaki bölümün transkripsiyonlu metni ile eserin bu bölümünde geçen ayet, hadis ve diğer Arapça ibarelerin Arap harfleriyle yazılmış şekli yer almaktadır. Reşit Rahmeti Arat’ın okuyuşundan farklı olan kelime okunuşları ve farklı okuma sebepleri dipnotlarla yine bu bölümde gösterilmiştir. Dizin bölümünde; metinde geçen kelime ve kelime gruplarının alfabetik sıralanmış şekli, bunların geçtiği varak ve beyit numaralarının listeleri ve kelimelerin metinde kullanılan anlamlarını ihtiva eden bir dizin yer almaktadır. Tıpkıbasım bölümünde; metinle kıyaslama yapılabilmesini sağlamak adına üzerinde çalışılan 1b-98a arasındaki varakların tıpkıbasımı bulunmaktadır. ABSTRACT This thesis is a philological study which is done on specific part of Cairo Manuscript of Kutadgu Bilig written by Yusuf Has Hacib in 1069-1070 which is registered to National Egyptian Library with the number of 168. It consists of the pages between 1r and 98v. Exact time of authorship is unknown, however it is estimated that it was written in the 14th century before 1367. Although it partly reflects characteristics of Old Turkish, it generally carries Middle Turkish language characteristics. The identity of the person who typed the manuscript is unknown as well. Thesis consists of four sections: Analysis, Text, Index, and Facsimile. In the Analysis section firstly, some information has been given about Yusuf Has Hacib and manuscripts of Kutadgu Bilig, language works done on these manuscripts and language characteristics of Cairo manuscript that is subjected to our work. In the Text section; there is transcription of the text between 1r and 98v of Cairo Manuscripts of Kutadgu Bilig. Additionally, verses, hadiths and other Arabic phrases written in the Arabic Letters are included as well. The words that are read differently than Resit Rahmeti Arat’s reading and reasons to be read differently have been shown in this section with footnotes. In the Index section; the alphabetic order of words and word phrases, the pages that are used and lists of number of verses and the meanings of the words as they are used in the text are provided. In the Facsimile section there is a copy of the part between the folio 1r and 98v in order to make comparison with the text.