Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ali Yamaç
Danışman: AYDAN AYDIN
Özet:ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN, ÇOCUKLARINI KABUL-RED DÜZEYİ İLE ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ Bu araştırma, 7-12 yaş arası zihin engelli çocukların ebeveynlerinin, çocuk yetiştirme tutumları ile çocuklarını kabul-red etmeleri arasında bir ilişki olup olmadığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2010-2011 yılında İstanbul ilinde yaşayan 7-12 yaşında zihinsel engelli çocuğu olan 234 anne ile 129 baba oluşturmaktadır. Araştırmada; kişisel bilgi toplamak için araştırmacı tarafından hazırlanan “Demografik Bilgi Formu”, ebeveynin çocuk yetiştirme tutumlarını belirlemek için “Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARI)”, ebeveynin zihinsel engelli çocuklarını kabul-red düzeylerini belirlemek için “Ebeveyn Kabul-Red/ Kontrol Ölçeği (EKRÖ/K Ebeveyn Formu)” kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularında; ebeveynin engelli çocuğu kabul-red etme düzeyi, çocuğun cinsiyeti değişkenine göre farklılaşmadığı; fakat ebeveynin cinsiyeti, ebeveynin yaşı, ebeveynin eğitim seviyesi, ebeveynin gelir düzeyi değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur. Annelerin, sıcaklık-sevgi alt boyutu puanları; babaların ise kayıtsızlık-ihmal alt boyutu puanları daha yüksek bulunmuştur. 20-35 yaş aralığında olan ebeveynlerin sıcaklık-sevgi alt boyutu puanları, 45 ve üstü yaş grubunda olan ebeveynlere göre daha yüksek çıkmıştır. Okur-yazar olmayan ebeveynlerin, ayrışmamış reddetme, kontrol alt boyutu ve toplam puanları, eğitim seviyesi üniversite ve üstü olan ebeveynlere oranla daha yüksek bulunmuştur. 1000 TL ve altı gelir grubunda bulunan ebeveynlerin kontrol alt boyutu puanları, 2001-3000 TL gelir grubunda bulunan ebeveynlerin puanlarından daha yüksek bulunmuştur. Ebeveynin çocuk yetiştirme tutumları, ebeveynin yaşı, çocuğun cinsiyeti değişkenlerine göre farklılaşmadığı; fakat ebeveynin cinsiyeti, ebeveynin eğitim seviyesi, ebeveynin gelir düzeyi değişkenlerine göre farklılaştığı bulunmuştur. Annelerin karı-koca geçimsizliği alt boyutu puanları, babalarınkinden daha yüksek bulunmuştur. Okur-yazar olmayan ebeveynlerin, aşırı koruyuculuk, annenin ev hanımlığını reddetmesi, karı-koca geçimsizliği ve sıkı disiplin alt boyutları puanları, eğitim seviyesi üniversite ve üstü olan ebeveynlere oranla daha yüksek bulunmuştur. Eğitim seviyesi üniversite ve üstü olan ebeveynlerin, demokratiklik ve eşitlik alt boyutu puanları, lise mezunu olan ebeveynlere oranla daha yüksek bulunmuştur. 1000 TL ve altı gelir grubunda bulunan ebeveynlerin, aşırı koruyuculuk ve sıkı disiplin alt boyutları puanları, 2001-3000 TL gelir grubunda bulunan ebeveynlerin puanlarından daha yüksek bulunmuştur. 1001-2000 TL gelir grubunda bulunan ebeveynlerin, annenin ev hanımlığını reddetmesi alt boyutu puanları, 2001-3000 TL gelir grubunda bulunan ebeveynlerin puanlarından daha yüksek bulunmuştur. Ebeveynlerin aşırı koruyucu tutumu ile kontrol, sıcaklık-sevgi, ayrışmamış reddetme davranışları arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Annenin ev kadınlığını reddetmesi, karı koca geçimsizliği ve sıkı disiplin tutumları ile düşmanlık, kayıtsızlık-ihmal, kontrol, ayrışmamış reddetme ve ebeveyn reddi arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak, ebeveynlerin zihinsel engelli çocuğunu kabullenme veya reddetme davranışı ile çocuk yetiştirme tutumları arasında bir ilişki tespit edilmiştir. Zihinsel engelli çocuğunu kabul eden ebeveynlerin daha olumlu tutum sergiledikleri, zihinsel engelli çocuğunu red eden ebeveynlerin ise, daha olumsuz tutum sergiledikleri saptanmıştır. Dolayısıyla engelli çocuğun yetiştirilmesinde, ebeveyn kabulü-reddi ve tutumları önemli bir rol oynamaktadır. Anahtar Kelimeler: Zihinsel engel, ebeveyn tutumları, ebeveyn kabulü-reddi ABSTRACT ANALYSIS OF CORRELATION BETWEEN PARENTAL ACCEPTANCE – REJECTION AND CHILD REARING ATTITUDES OF PARENTS This is a study that uses relational screening model to examine correlation between parental acceptance - rejection of children between 7 – 12 ages with mental disabilities and child rearing attitude of parents. The sample composed of 234 mothers and 129 fathers who are resident in Istanbul in 2010 – 2011 and has children between 7 – 12 ages with mental disability. In the study, “demographic information form” prepared by the researcher, “parental attitude research instrument (PARI)” and “parental acceptance – rejection control questionnaire (PARQ/C)" are used in order to gather personal data, determine the child rearing attitude of the parents and determine the acceptance – rejection level of parents, respectively. According to the findins, it has been determined that while parental accpetance – rejection does not vary with gender of the child, it varies with gender, age, education and income level of the parent. Also, it has been determined that mothers have higer warmth – affection subdimension points and fathers have higher indifference – neglegance subdimension points. Warmth- affection subdimension points of parents between 20-35 ages have been found out to be higher compared to the parents over age 45. Additionally, illiterate parents have higher points in undifferentiated rejection and control subdimension and in total than parents whose education level is university and above. Finally, it has been determined that parents with income level of 1000 TL and below has higher control subdimension points compared to parents with income level of 2001 – 3000. While child rearing attitude of parent does not vary with age of the parents and gender of the child; it varies with gender, education and incomel level of the parent. Incompatibility of the couple subdimension point is higher in mothers than in fathers. Also, illiterate parent has higher points in overprotection, mother’s rejection of housewifery, incompatibility of couple and iron discipline subdimensions compared to the parent with university and above education level. In democratism and equality lower dimension, parents with education level of university and above have higher points than parents graduate of high school. Overprotection and iron discipline subdimension points determined to be higher in parents with income level of 1000 TL and below than parents with income level of 2001 – 3000. Mother’s rejection of housewifery subdimension point is higher in parents with income level of 1001 – 2000 TL than parents with income level of 2001 – 3000 TL. A positive correlation between overprotective attitude of parents and control, warmth-affection, undifferentiated rejection behaviours has been determined. Also, a positive correlation between mother’s rejeciton of housewifery, incompatibility of couple, iron discipline and hostility, indifference-negligance, control, undifferentiated rejection, parental rejection has been determined. In conclusion, there is a correlation between parental acceptance – rejection and child rearing attitude. It has been found out that parents who accept their child with mental disability has more positive approach and parents who reject their child with mental disability has more negative approach. Thus, parental acceptance – rejection plays an important role in rearing child with mental disability. Key words: mental disability, parent attitudes, parfental acceptaqnce – rejection.