Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BUSE DURSUN
Danışman: Yıldız Aydin
Özet:Melez Kabak (Cucurbita pepo L.) Genotiplerinde in vitro Rejenerasyon Cucurbita pepo L. Magnoliopsida sınıfı, Cucurbitales takımı, Cucurbitaceae familyası içerisinde yer alan, otsu yapıda gövdeye, geniş yapraklara ve yüzeysel dağılan köklere sahip tek yıllık bir bitkidir. Cucurbita pepo L. yabancı tozlanan bir bitki olduğu için geleneksel ıslah yöntemleri ile seleksiyon çalışmaları uzun sürmektedir. Türkiye’de ıslah çalışmaları geleneksel yöntemlerle sürdürülmektedir. Kabakta geliştirilen doku kültürü tekniklerinin kullanılması çeşit ıslahı çalışmalarını hızlandırmasının yanı sıra yüksek verim, kalite ve erkencilik yönünden de önemli avantajlar sağlamaktadır. Bu tez çalışması ile Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsünce zararlılardan korunması ve üretiminin arttırılması amaçlanan beş farklı hibrit kabak çeşidine ait (Ardendo, Angelina, Torpido, Roni, Sena Hanım) tohumlar kullanılarak in vitro elde edilen fidelerden gelişen kotiledon nodu, nod, sürgün ucu, hipokotil ve internod eksplantları kullanılarak kabak bitkisinin in vitro rejenerasyonu elde edilmiştir. Tüm genotiplerde doku kültürü uygulamaları öncesi ve sonrası kromozom analizleri ile ploidi seviyeleri 2n=40 olarak doğrulanmıştır. En iyi gövde rejenerasyonu %92,98 ile Ardendo genotipinin kotiledon nodunda sağlanmış ve rejenerasyon için en verimli eksplant kotiledon nodu olmuştur. En iyi gövde rejenerasyonu yanıtı veren besi ortamı ise 1 mg/L Benzil amino purin (BAP) içeren Murashige ve Skoog (MS) besi ortamı olmuştur. Tüm genotiplerde kotiledon nodları ve sürgün uçları bitki büyüme düzenleyicisi içermeyen MS ve 1 mg/L Indol Bütirik Asit (IBA) içeren MS besi ortamında başarıyla köklendirilmiştir. Bunlara ek olarak anter ve ovül kültürü ile haploid bitki eldesi için kallus indüksiyonu gerçekleştirilmiştir. Anter kültüründe en yüksek kallus rejenerasyonu veren eksplant %88,24 ile Torpido genotipinde 2 mg/L 2,4-diklorofenoksiasetik asit (2,4-D) içeren besi ortamında sağlanmıştır. Ovül kültüründe ise en yüksek kallus rejenerasyonu %80,77 ile Angelina genotipinde ve 5 mg/L 2,4-D içeren besi ortamında sağlanmıştır. Elde edilen bulgular ile genotiplerde mikroçoğaltım için en uygun eksplant tipi ve besi ortamı belirlenmiş anter ve ovüllerdan elde edilen kalluslar ile haploid bitki eldesi için önemli bir adım atılmıştır. -------------------- In vitro Regeneration in Hybrid Cucurbita pepo L. Germplazm Cucurbita pepo L. is an annual plant and member of Magnoliopsida class, Cucurbitales order, Cucurbitaceae family. Cucurbita pepo L. has herbaceous body structure, wide leaves and superficial roots. With conventional methods breeding studies last long because cucurbits are outbreeding species. In Turkey, breeding studies were conducted with conventional methods. Using plant tissue culture methods in cucurbit breeding studies provides important advantages like high yield, quality and rapid production of new varieties. In this thesis project, five different hybrid cucurbit variety (Ardendo, Angelina, Torpido, Roni and Sena Hanim) were used to promote national cucurbita breeding studies which conducted by Thrace Agricultural Research Institute (TARI). Cotyledon, nod, shoot apex and hypocotyl explants which obtained from in vitro produced sterile plantlets were used as plant material for regeneration studies. Chromosome analyzes were made for all the genotypes and polyploidy levels were verified (2n=40) before starting the tissue culture studies. The highest shoot regenerations were obtained from cotyledon nodes of Ardendo variety with 92,98% and it’s found that the highest regeneration yield was obtained from cotyledon nodes. The highest shoot regeneration response was obtained from the Murashige and Skoog (MS) medium with the addition of 1m g/L benzyl aminopurine (BAP). For all genotypes, cotyledon nodes and shoot apexes were successfully rooted in MS and MS + 1 mg/L IBA (indole 3 butyric acid). Also, valuable pre-findings were obtained for haploid production with anther and ovary culture in cucurbita species. Also, pre-studies were made for haploid production with anther and ovary culture and callus inductions were provided. In anther culture studies, Torpedo has produced the highest callus regeneration yield with 88,24% in the MS + 2 mg/L 2,4-D (2,4-dichlorofenoxyacetic acid). In ovary culture studies, Angelina genotype has produced the highest callus regeneration yield with 80,77% in the MS + 5 mg/L 2,4-D. With obtained findings the optimal explant type and culture medium were determined for micropropagation and calli which obtained from anther and ovary culture become the valuable starting point for haploid plant production.