Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EDİP DURMAZ
Danışman: BÜLENT BAKAR
Özet:İkinci Dünya Savaşı kesintisiz olarak en uzun süre devam eden ve dünya tarihinin hiç şüphesiz en kanlı savaşıdır. Türkiye, bu savaşa doğrudan taraf olmamış ama buna rağmen, sahip olduğu stratejik konumun doğal bir sonucu olarak, bu savaştan çok ciddi bir şekilde etkilenmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın ülkemize yansıyan olumsuz etkilerinin en fazla hissedildiği yerler şimdiye kadar, daha çok büyük şehirler olarak düşünülmüş ve dönemle ilgili olarak yapılan çalışmalar çoğunlukla, savaş süresince büyük şehirlerimizde yaşananlara odaklanmıştır. Fakat tezimizde de ayrıntılı ve net bir şekilde ortaya konulduğu üzere İkinci Dünya Savaşı’nın olumsuz koşullarından en fazla etkilenen yurt kesimimiz hiç şüphesiz Çanakkale, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’ı içine alan Trakya Umûm Müfettişliği mıntıkası olmuştur. Savaş öncesinde devletimiz tarafından idari bir tasarrufla ve orijinal ifadesi ile Trakya’nın şenlendirilmesi için kurulan Trakya Umûm Müfettişliği mıntıkası, özellikle 2. Umûm Müfettiş Kazım Dirik’in yorulma bilmez çalışmaları ve yüksek motivasyonu ile büyük bir ekonomik ve kültürel atılım faaliyeti içine girmiş ve bu dönemde ekonominin her alanında çok hızlı bir gelişme göstermiştir. Savaş öncesi 1938 yılına gelindiğinde Trakya Umûm Müfettişliği mıntıkası o günlerin Türkiye’sinde yurdumuzun en zengin ve müreffeh bölgelerinden birisi haline gelmiştir. Ne yazık ki bu kutlu yürüyüş, İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması ve savaşın Balkanlar Ege Denizi ve Doğu Akdeniz’e taşınması, Almanya’nın komşumuz Yunanistan’ı işgal etmesi ve Bulgaristan’a da yerleşmesi üzerine kesintiye uğramıştır. Savaşın başlamasının ardından özellikle 1940 yılı sonlarına doğru ordumuzu güçlendirip, genişletmek maksadıyla asker alımına hız verilmiş, normal askerlik çağına gelenler ve muvazzaf olanlardan başka ek olarak Trakya Umûm Müfettişligi mıntıkasından binlerce ihtiyat askeri de alınmıştır. Almanların iki komşu ülkeye yerleşmleri ile ordu mevcudumuzun kabaca beşte üçü yaklaşık 700 binden fazla asker savaş boyunca Trakya Umûm Müfettişligi mıntıkasında mevzilenmiş ve bu askerlere ek olarak özellikle Yunanistan’dan kara yolu ile kaçanlar ilk etapta Uzunköprü ve Edirne’den ülkemize sığınmışlardır. Bu sırada askeri mülahazalarla Avrupa ile olan demiryolu ve kara yolu ulaşımı sekteye uğramış, Avrupa ile bağlantıyı sağlayan köprü ve yollar kullanılamaz hale getirilmiştir. İşte bu zor günlerde Trakya halkı bir yandan bölgedeki askerin beslenmesine yardımcı olmuş, öbür yandan da bölge halkı erkek nüfusunun yokluğu nedeniyle tarım ve hayvancılık faaliyetlerini yavaşlatıp, küçültmek zorunda kalmıştır. Trakya’nın büyük şehir merkezleri çok büyük sıkıntılar çekmiş, özellikle Edirne açlık ve tifüs gibi salgın hastalıkların pençesinde binlerce evladını yitirip, feda etmiştir. Trakya Umûm Müfettişliği mıntıkası geneli savaştan ekonomik anlamda olumsuz etkilenmiş, özellikle bu süreçte Edirne ve Kırklareli ekonominin her alanında zarar görmüştür. Tarım, sanayi, ticaret bu yıllarda çok büyük bir gerileme yaşamış, Trakya Umûm Müfettişligi mıntıkası Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki tüm maddi ve manevi kazanımlarını kaybetmiştir. Yaklaşan savaş tehlikesi ile birlikte binlerce insan bölgeyi terk etmiş, seyrekleşen nüfusla birlikte Trakya’daki şehir merkezlerinin bazıları iyice küçülmüş bazıları da bayağı kan kaybetmiştir. İkinci Dünya Savaşı Trakya ekonomisini 1929-1930’lu yıllara bölge nüfusunu da 1933-1934’lere geri döndürmüştür. ABSTRACT The Second World War is no doubt the longest and bloodiest war of the World history. Although Turkey wasn’t directly involved in the war, it was affected very seriously as a natural consequence of its strategic location. Until now it has been thought that, negative effects of the Second World War were mostly felt in major cities in Turkey and therefore studies regarding the period, mostly focused on what happened during the war in those major cities. However, as our thesis set forth in detail and clearly, the territory most affected by the negative effects of the Second World War is no doubt the Zone of General Inspectorate of Thrace which includes the cities of Çanakkale, Edirne, Kırklareli and Tekirdağ. Zone of General Inspectorate of Thrace which was established by the government before the war to revitalize Thrace region, entered an action of a huge economic and cultural advancement especially with second General Inspector Kazım Dirik’s tireless work and high motivation and showed a very rapid development in all fields of economy. Before the war in 1938 the zone of General Inspectorate of Thrace became one of the richest and most prosperous regions of Turkey Unfortunately this holy walk was interrupted by the beginning of the Second World War, the transportation of war to the Balkans, Eastern Mediterranean and Aegean Sea, Germany’s invasion into Greece and settlement in Bulgaria. After the start of war especially towards the end of 1940s, recruiting was accelerated to strengthen and expand the army and thousands of reserve soldiers other than those at military age and active-duty were recruited from the zone of General Inspectorate of Thrace. With the German settlement in the two neighboring countries, roughly three fifths of Turkish army, more than 700 thousand soldiers, were deployed in the zone of General Inspectorate of Thrace during the war and in addition to these soldiers, people fleeing from Greece sought refuge in Uzunköprü and Edirne in the first place. Meanwhile rail and highway transport with Europe were disrupted with military considerations. During those difficult days on the one hand Thracian people helped soldiers’ nutrition, on the other hand people had to slow down and shrink agricultural and livestock activities due to the absence of male population. The major urban centers of Thrace had a lot of troubles; especially Edirne sacrificed thousands of children to hunger and epidemic diseases such as typhus. The Zone of General Inspectorate of Thrace was affected negatively in terms of economy, especially in this period Edirne and Kırklareli suffered in all areas of the economy. Agriculture, industry and trade experienced a huge decline in these years; The Zone of General Inspectorate of Thrace lost all moral and material achievements in the early years of the Republic of Turkey. Thousands of people left Thrace along with danger of approaching war, some of the urban centers in Thrace shrunk because of the decrease of population and some of the urban centers lost a lot of blood. Second World War turned back Thrace's economy to the years 1929-1930 and population to the years 1933-1934.