Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Tarihi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: RABİA YILMAZ
Danışman: Sadi Süleyman Kucur
Özet:XIV. yüzyılın ikinci yarısında Van Erciş merkez olmak üzere kurulan Doğu Anadolu, Irak ve İran’da hüküm süren ve özellikle Azerbaycan’ın Türkleşmesine katkı sağlayan Karakoyunluların Türkmen hanedanı olduğu bilinmektedir. Bayram Hoca’nın kurduğu, Cihan Şah ile zirveye taşınan Karakoyunluların bugüne kadar genellikle siyasi tarih ile ilgili araştırmalar ön plana çıkmıştır. Bizde bu çalışmamızda çok fazla değinilmemiş olan Karakoyunlu nümismatiğini ve bu teze kadar Mardin Müzesinde bulunan hiç incelenmemiş Karakoyunlu sikkelerini inceledik. Bu konudaki kaynaklar çok sınırlı olup sadece birkaç koleksyonerin kataloglarında ve güncellenmemiş çalışmalarda bulunmaktadır. Karakoyunlu sikkelerine ait derli toplu bir eserin olmaması ve çalışmaların da kısıtlı olması Müzedeki paraların tespitini zorlaştırmıştır. Karakoyunlu sikkeleri ile ilgili araştırmaların eksik olması ve Mardin’deki kazı çalışmalarında ortaya çıkan yeni paralar bu konu üzerinde çalışma gereğimizi ortaya koymaktadır. Tez, giriş ve iki bölümden oluşup girişte tezin konusu ve kapsamı, tezin amacı ve önemi, tezde uygulanan yöntem, Karakoyunlu siyasi tarihi ve konuyla ilgili kaynaklar ve araştırmalara değinilmiştir. Birinci bölümde araştırılan sikkelerin genel değerlendirmesi, maden cinsi, ağırlık, çap, kondisyon, kalıp, metin ve damga, bordür tipleri ve süsleme gibi başlıklar altında sikke metinleri incelenmiştir. İkinci bölümde ise Mardin Müzesindeki Karakoyunlu sikkelerinin sistematik kataloğu yapılmıştır. Bu araştırma ile Karakoyunlu beyleri ve Timur’a tâbi döneme ait Mardin, Âmid ve Bitlis darplı sikke örnekler tespit edilmiştir. Araştırılan kaynaklarda Bitlis ve Mardin darplı sikkelerin benzerlerine rastlasak da Âmid darplı sikkelerin örneklerine sadece Mardin Müzesinde rastlamaktayız. Bu durum çalışmamızı önemini arttırmaktadır -------------------- It is known that the Karakoyunlu who ruled in Eastern Anatolia, Iraq and Iran, which was established as the center of Van Ercis in the second half of the 14th century and contributed to the Turkification of Azerbaijan were Turkmen dynasties. About the Karakoyunlu who established by Bayram Hoca, moved to the summit with the Cihan Shah, to date to date, usually the research on political history has come to the fore. In this study, we examined the Karakoyunlu numismatics which were not mentioned much and the Karakoyunlu coins found in the Mardin Museum which have never been examined. Resources are very limited and only available in the catalogs of a few collectors and in unmodified studies. The lack of a neat collection of Karakoyunlu coins and the limited number of works made it difficult to identify the coins in the museum. The lack of research on the Karakoyunlu coins and the new coins uncovered during the excavations in Mardin reveal our need to work on this issue. The is thesis consists of an introduction and two chapters and in the introduction, the subject and scope of the thesis, the purpose and importance of the thesis, the method applied in the thesis, the political history of Karakoyunlu and related resources and researches are mentioned. In the first part, under the headings such as the general evaluation of the coins investigated, the type of the mine, weight, diameter, condition, mold, text and stamp, border types and ornaments are examined coin texts. In the second part, the systematic catalog of the Karakoyunlu coins in the Mardin Museum was made. In this study, battered coin samples of Karakoyunlu governors and Mardin, Amid and Bitlis belonging to Timur period were identified. Although some coins similar with Bitlis and Mardin battered coins were found in the researched sources, we can only find examples of battered coins of Âmid in Mardin Museum. This situation increases the importance of our study.