Psikososyal açıdan inançsızlığın oluşum ve gelişimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kenan Sevinç

Danışman: ALİ ULVİ MEHMEDOĞLU

Özet:

ÖZ PSİKOSOSYAL AÇIDAN İNANÇSIZLIĞIN OLUŞUM VE GELİŞİMİ İnançsızlık, dini veya spiritüel bir inanca sahip olmamak, doğaüstü herhangi bir gücün varlığına veya Tanrı’nın/Tanrıların varlığına inanmamak, maddenin ötesinde herhangi bir gerçeklik kabul etmemek anlamındaki ateizm, agnostisizm, apateizm gibi anlayışların genel adıdır. Bu araştırmada inançsızlığın hangi psikososyal süreçlerin etkisiyle oluştuğu ve geliştiği ele alınmıştır. Nicel ve nitel tekniklerin kullanıldığı araştırma, iki anket ve bir mülakattan oluşmuştur. Birinci anket 2014 yılında 2548 kişinin katılımıyla ABD’de, ikinci anket 2015 yılında 502 kişinin katılımıyla Türkiye’de yapılmış ve 2014-2015 yıllarında 32 Türk ve yabancı örneklemin katılımıyla mülakat gerçekleştirilmiştir. Konuyla ilgili yapılan literatür taraması sonucunda, inançsızlığın nedeni olarak birçok faktörün sayıldığı ve bunların üç ana kategoride toplanabileceği görülmüştür: çevresel/davranışsal, duygusal/psişik, entelektüel/bilişsel. Daha önceki araştırmalar, inançsızların çoğunlukla eğitimli üst sosyo-ekonomik sınıfa ait olduklarını ve inançsızlığın en önemli nedeninin entelektüel gelişim olduğunu iddia etmektedir. Bu araştırmada elde edilen bulgular, inançsızlığın gelişiminde çevresel ve duygusal faktörlerin entelektüel faktörleri öncelediğini; sonradan inançsız olanların, inançsız büyüyenlere göre daha düşük eğitim düzeyine sahip olduğunu; inançsızların entelektüel sebepleri, inançsızlıklarının gerekçesi olarak gösterme eğilimi sergilediklerini ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler : İnançsızlık, Ateizm, Agnostisizm, Dinsizlik, Psikoloji, Psikososyal ABSTRACT FORMATION AND DEVELOPMENT OF UNBELIEF FROM PSYCHOSOCIAL PERSPECTIVE Unbelief is the general name of some attitudes such as atheism, agnosticism, apatheism which means absence of religious or spiritual beliefs; absence of belief in supernatural beings or God/gods; nonacceptance of any reality beyond matter. In this study, it is searched that how is unbelief formed and developed by influence of some psycho-social factors. This study, in which quantitative and qualitative methods are used, includes two surveys and an interview. First survey was conducted in USA at 2014 with 2548 participants; second one in Turkey at 2015 with 502 participants; and the interview was completed with participation of 32 Turks and Americans between 2014 and 2015. After the review of the literature, it is seen that there are lots of factor which has influence upon being unbeliever and it is understand that these factors can be collected under the three main categories: social/behavioral, emotional/psychic, cognitive/intellectual. Previous researches concluded that unbelievers are well educated and they are socially and economically from upper sphere, therefore the most important reason of being unbeliever is intellectual development. Findings in this research shows that social and emotional factors have priority over intellectual factors about development of unbelief; people raised as unbeliever are more educated than people who deconverted to unbelief; unbelievers tend to show intellectual factors as reasons for justification of being unbeliever.