Sokakta çalışan çocuklarda dini duygu ve düşünce gelişimi: Üsküdar örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hatice Dülgeroğlu

Danışman: ALİ ULVİ MEHMEDOĞLU

Özet:

SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARDA DİNİ DUYGU VE DÜŞÜNCE GELİŞİMİ: ÜSKÜDAR ÖRNEĞİ Bu araştırma, toplumdaki dezavantajlı gruplardan biri olan sokakta çalışan veya çalıştırılan çocukların dini duygu ve düşünce gelişimlerinin din psikolojisi açısından değerlendirilmesini konu edinmektedir. Bu çalışmayla İstanbul’un Üsküdar ilçesinde yaşayan ve sokakta çalışan çocukların yaş, cinsiyet, eğitim durumu, doğum yeri, sokakta çalıştıkları iş türü, ailelerinin genel profili ve maddi koşullar gibi demografik değişkenler bakımından tespit edilmesi, çocukların sokakta çalışmasının nedenlerinin ortaya çıkarılması ve içinde bulundukları sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel koşulların çocukların diğer gelişim türleriyle birlikte dini duygu ve düşünce gelişimlerini nasıl etkilediğinin din psikolojisi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bunun için en uygun metot olarak da nitel araştırma yöntemine başvurulmuş ve Üsküdar Belediyesi’nin, ilçe sınırları içerisinde sokakta çalışan ve eğitim hayatına devam edemeyen çocuklara yönelik başlattığı ve yürüttüğü Çocuk Eğitim Merkezi Projesi kapsamında ulaşılan ve ilgilenilen 20 çocuk ile birebir derinlemesine mülakat yapılmıştır. Bu doğrultuda çocuklar ilk olarak projenin ana merkezi olan binada düzenlenen etkinlikler esnasında gözlemlenmiş, daha sonra her birine mülakat formu uygulanmıştır. Araştırmanın bulgularına göre Üsküdar ilçesinde sokakta çalışan çocuklar çoğunlukla erkek olup 11-14 yaş aralığındadır. Doğu Anadolu veya Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki şehirlerden göç etmiş, maddi koşulları kötü olan kalabalık ailelere mensuptur. Çocukların sokakta çalışma nedeni ise ailelerinin yaşadığı geçim sıkıntısıdır. Söz konusu ailelerin bütünlüğünü koruması, anne babanın dini bilgilerini çocuklarına aktarabilmelerini sağlamış, çocuk eğitiminde ailenin önemini bir kere daha ispat etmiştir. Ancak çocukların sokakta çalışmaları, onların fiziksel, bilişsel ve sosyal gelişimlerinin yanı sıra dini duygu ve düşünce gelişimlerini de olumsuz etkilemiş, akranlarının gerisinde kalmalarına neden olmuştur. Bu nedenle çocukların dini inançları daha çok taklit düzeyinde kalmıştır. Anahtar Kelimeler: sokak çocukları, çalışan çocuk, dezavantajlı grup, din ABSTRACT THE DEVELOPMENT OF RELIGIOUS FEELINGS AND THOUGHTS AMONG THE CHILDREN WORKING IN THE STREET: USKUDAR CASE This research examines religious feelings and thoughts improvement of children who work or force to work in the streets as one of the disadvantageous groups in society in terms of psychology of religion. It aims to determine demographic variables of children who live in Uskudar-İstanbul and work in the streets such as age, sex, education, type of work they do, general profile and financial situation of their family and to define the reasons force them to work and to study how these socio-economic and socio-cultural conditions affect their religious feelings and thoughts improvement. During the research I applied qualitative research technique as the most convenient method and I reached to and interviewed in depth with 20 children in the content of Children Education Centre Project, which is conducted by Uskudar Municipality and aimed at children who work in the streets and cannot continue their education. These children firstly are observed during the activities in project building and then an interview form is applied to each of them. According to research results children who work in the streets in Uskudar are mostly boys between the ages of 11-14. They belong to low-income and crowded families who migrated from East or South-east Anatolian regions to Istanbul. The main reason to work for the children is poor economical condition of their families. The unity of family and children ensure parents to transfer their religious knowledge to the children and demonstrated again the role of family in education. Nevertheless for children to work in the streets affects badly their religious feelings and thoughts improvement in addition to physical, cognitive and social improvement and causes them to stay behind their peers. Because this reason, their religious faith stays mostly in the level of imitation. Keywords: street children, working children, disadvantageous group, religion