Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞULE ÖT
Danışman: Aynur Uraler
Özet:İslam Dini’nde bilginin kaynaklarından biri olan haber, konumu sebebiyle çeşitli yönleriyle ele alınmıştır. Haber, hadîs ilminin yanı sıra kelâm ve fıkıh ilimlerinde de incelenmiş temel konulardandır. Hadîs musannifleri içinde sadece Buhârî, Sahîh’nde, haberin tartışmalı kısmı olan haber-i vâhide değinmiştir. Çağdaşlarından farklı olarak haber-i vâhid konusunu müstakil olarak ele alan Buhârî, Kitâbu ahbâri’l-âhâd adlı bir bölümde altı bâb ve yirmi bir hadîs üzerinden haber-i vâhidin dinin pek çok sahasında hüccet oluşunu ispat etmiştir. Kelâm ve fıkıh sahasında mesele edilen haber, muhaddisler tarafından da onların usûlü dikkate alınarak işlenmiştir. Bununla birlikte kelâmî yaklaşımdan farklı çizgide görüşler de beyân edilerek, ehl-i hadîsin habere bakış açısı diğerlerinden ayrılmıştır. Buhârî’nin haber-i vâhide bakış açısını, bu konudaki delillerini ve diğer âlimlerle ortak veya farklı yönlerini tespit etmeyi hedefleyen bu çalışmada, ilk olarak haber konusu ele alınmıştır. Bu çerçevede haber-i vâhid hakkındaki görüşlere yer verilmiştir. Buhârî’nin konuyu ele alış yöntemi ile diğer muhaddislerin yöntemleri karşılaştırılmış; böylelikle usûlleri arasındaki ilişkiler açıklanmıştır. Araştırmada haber-i vâhidi, tek kişinin haberi olarak tanımlayan Buhârî’nin Sahîh’indeki, Ahbâru’l-âhâd adlı bölüm merkeze alınarak görüşünü delillendirme biçimi incelenmiştir. Buhârî’nin naklettiği rivâyetlerin; haber-i vâhid savunusu için hüccet oluşları, hangi konular hakkında nakledildikleri ve haber-i vâhidi kabul şartları tetkik edilmiştir. Buhârî’nin tercihiyle uyum gösteren Kütüb-i Sitte rivâyetleriyle de konular tahlil edilmiştir. Hz. Peygamber’in (s.a.) ve sahâbîlerin haber-i vâhid yaklaşımını esas alan Buhârî, görüşlerini bu örneklere dayandırmıştır. Haber-i vâhidin dini tebliğ aracı olması bakımından îman, nübüvvet, ibadet, muâmelât, ahkâm, edeb ve devlet işleri gibi pek çok meselede delil alındığını ortaya koymuştur. Ayrıca onu, haber-i vâhidi müstakil olarak incelemeye yönelten mezheplerin hangileri olduğu tartışılmıştır. -------------------- The khabar, which is one of the sources of knowledge in Islamic religion, has been handled in various aspects in terms of position. In addition to hadith, khabar is one of the main topics studied in kalam and fiqh. Among the sorters of hadith, only Bukhari touched in his Sahih on khabar al-wahid which is the controversial part of khabar. Unlike his contemporaries, Bukhari, who dealt with khabar al-wahid independently, proved that in a chapter called Kitab al-Akhbar al-Ahad there were six bâb and twenty-one hadiths and khabar al-wahid became a proof in many areas of religion. Khabar which was discussed in the field of kalam and fiqh was also taken into consideration by the narrators of hadith with their methods. On the other hand, the point of view of the Ahl al-hadith was seperated from the others by declaring opinions in a different way from the kalamic approach. In this study, which aims to determine the points of view of Bukhari, their views on this subject and their common or different aspects with other scholars, the subject of the khabar was first discussed. In this context, opinions about khabar al-wahid are given. Bukhari's methods of dealing with the subject and the methods of other muhaddis is compared; thus, the relations between the methods are explained. In the research, the way of verifying his opinion was taken by taking the center named al-Akhbar al-Ahad in the Sahih of Bukhari, who described the khabar al-wahid as the khabar of one person. The narrations of Bukhari were examined in terms of evidence for the defense for khabar al-wahid, the issues about which they were transferred and the conditions of acceptance of khabar al-wahid. The subjects were analyzed in the light of Kutub-i Sitte reports which was compatible with the preference of Bukhari. Based on the khabar al-wahid approach of the Prophet (pbuh) and the companions, Bukhari has attributed his views on these examples. He was convinced that as a means of religious communication khabar al-wahid was received in many issues such as faith, prophethood, worship, transactions, judgements, manners and state affairs. In addition, it was argued that the sects which led to the examination of the khabar al-wahid separately.