İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İSLAM FELSEFESİNİ KELAMA İNDİRGEYEN YAKLAŞIMLAR


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İRFAN BAYIN

Danışman: Ferruh Özpilavcı

Özet:

İslâm düşüncesini oluşturan İslâm felsefesi, kelâm ve tasavvuf arasında benzer sorunları konu edinen düşünce alanları olması gerekçe gösterilerek bazı araştırmacılar tarafından ortaya konulan indirgeyici bir yaklaşım söz konusudur. Bunun bazen İslâm düşüncesini bu disiplinlerden birinin temsil ettiği şeklinde, bazen de bu disiplinlerden herhangi birini diğerine indirgeme şeklinde uygulandığı görülmektedir. Bu çalışmada; İslâm felsefesini kelâma indirgeyen yaklaşım eleştirel bakış açısıyla değerlendirilmek istenmiş, bu amaçla İslâm felsefesi ve kelâm, bazı ortak sorunlar ve her iki alanın tema-yüz etmiş isimlerinin fikirleri ana hatlarıyla karşılaştırılarak İslâm felsefesinin niçin ke-lâma indirgenemeyeceği ve kelâmın niçin „asıl/gerçek İslâm felsefesi‟ olarak kabul edi-lemeyeceği anlatılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak bu çalışmada; İslâm felsefesi, kelâm ve tasavvuf alanlarının birbirinden tamamen kopuk alanlar olarak ele alınmasının yan-lışlığı kadar bunların birbirine, özelde ise İslâm felsefesinin kelâma indirgenmesinin de yanlış olduğundan hareketle, bu disiplinlerin İslâm düşüncesinin birer kurucu unsuru olarak değerlendirilmesi gerektiği savunulmuştur. -------------------- In the field of contemporary Islamic Thought, there is an exclusionary rhetoric reducing Islamic philosophy to theology and vice versa, because of affinity of these di-ciplines. This type of reduction varies according to one's perspective and perception of Islamic Thought. In this study, the reductionist approach of the reduction of Islamic phi-losophy into the theology was attempted to be criticized. First of all, it is tried to put forward the reasons why those who reduced the philosophy of Islam to Kalam were in such an attitude. In this study, by comparing some common problems of Islamic philos-ophy and theology and the ideas of the distinguished names of the two fields by out-lines, it is stated that Islamic philosophy cannot be reduced to the Islamic theology and Kalam cannot be seen as the true / real Islamic philosophy. As a result, it is an error to considere the Islamic philosophy, mysticism and theology as completely disconnected areas, it is also wrong to reduce them to each other and in particular to Islamic philoso-phy, thus these disciplines should be evaluated as essential elements of Islamic Thought.