Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLKAY TUNCAY
Danışman: Ali Satan
Özet:Anadolu Tarihi içerisinde önemli bir yere sahip olduğu gibi, Anadolu’nun Türk Yurdu olma sürecinde de büyük rol oynayan Balıkesir, tarih boyunca pek çok alanda değerli insanlar yetiştirmiştir. Hasan Basri Çantay’ın ifadesiyle: “Uzak-yakın tarihe bakın: Balıkesir’den devlet-millet haini çıkmamıştır...” Balıkesir’in köklü ailelerinden olan Bolaklar’ın incelemeye-araştırmaya çalıştığımız ilk ferdi M. Vehbi Bolak, başarılı bir eğitimin ardından, kaymakam olarak görev aldığı devlet hizmetinde, çalışmalarıyla göz önünde bulunmuş; Osmanlı Mebusan Meclisi’nde ve özellikle de TBMM çatısı altında aktif bir milletvekili olarak yer aldığı gibi, hitabetiyle de hafızalarda iz bırakmıştır. Batı Anadolu’yu büyük hayalleriyle elde etmeye kalkan Rum-Yunan emperyalizmine ve destekçilerine karşı Balıkesirliler, Millî Mücadele’nin zor günlerinde, bağımsızlık ruhunu ortaya koymuşlardır. Uygulamada bağımsız bir devlet gibi hareket edilmesinde Balıkesir Kongreleri’nin önemli bir yeri olmuştur. Vehbi Bolak, devlet hizmetinde geçirdiği sürenin ardından Balıkesir’de ikamet etmeye başlamış; bu dönemde de şehir halkı arasındaki bütünleşme, yardımlaşma duygularını en üst düzeyde tutmaya çalışan bir çaba içerisinde bulunmuştur. Kendisinden çocuklarına miras olarak kalan “karşılıksız verme” duygusunu hayatıyla somutlaştıran Aydın Bolak’tır. Aydın Bolak, başarılı ve aktif bir öğrencilik devresinin ardından Kadirli kaymakamlığı döneminde, haksızlığa boyun eğmeyen bir yapıda devletine ve milletine hizmet etme kararlığı içinde olmuştur. Baba-oğul Bolaklar, milliyetçi-muhafazakâr bir çizgide bulunmakta idiler. Bu anlamda Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Demokrat Parti’nin Balıkesir teşkilâtlarının kurulmasında önemli rolleri olmuştur. Aydın Bolak, Hürriyet Partisi’nin kuruluşunda aktif görev almış; Cumhuriyet Halk Partisi’nden milletvekili olduğu dönemde ise, klasik bir milletvekili olarak kalmamış, özellikle 903 sayılı Vakıflar Kanunu’nun çıkartılması amacıyla mesaisini sarfetmiştir. Adı gibi “aydın” bir Türk entellektüeli olan olan Aydın Bolak, vakıfçılık faaliyetleri sırasında özellikle Türkpetrol Vakfı’nın müesseseleşmesinde büyük rol oynadığı gibi, daha başka pek çok vakıfta da başkan veya idareci olarak görev almıştır. Aydın Bolak, Türkpetrol Şirketi’nin sonradan kurulan kardeş şirketlerle birlikte holding haline gelmesinde, kendi ifadesiyle “yönetici-idareci” olarak görev almış; çalışanının hakkını en üst düzeyde ödemeye çalışmıştır. İş dünyasındaki bilgi ve birikimlerini Türk insanıyla paylaşmaktan da geri durmamıştır. Kültür hayatımızda da Aydın Bolak adı, söyledikleri ve yazdıkları, televizyon sohbetlerinde anlatıkları, sanatı ve sanatçıyı himaye eden yönü, koleksiyonları, ... ile yaşamaya devam etmektedir. Balıkesir Kuvâ-yi Millîye Müzesi gibi çok sayıda kalıcı eserin kurulup yaşatılmasında da büyük rolü olmuştur. ABSTRACT Playing a significant role not only within Anatolian History but also during the period when Anatolia became a Turkish Land; Balıkesir has raised many valuable individuals in various areas all throughout the history. As Hasan Basri Çantay puts it: “Have a look at the remote-immediate history: There has never been any state-traitor or any country-traitor from Balıkesir...” The first member we try to investigate and research of Bolaklar, one of the established families of Balıkesir, M. Vehbi Bolak was in the forefront with his studies at the state governmental position he was working as a kaimakam following a successful education and not only did he take place in the Ottoman Parliament and especially under the structure of Grand National Assembly of Turkey (TBMM) as an active member of parliament but also left a certain mark on the memories with his oratory. Native people of Balıkesir put forth the spirit of independence during the hard times of National Struggle against Roum-Greek imperialism which tried to get hold of Western Anatolia with their utopias and their supporters. Balıkesir Congresses held an important place in terms of behaving as an independent state in practice. After his government service Vehbi Bolak started to reside in Balıkesir and meanwhile made considerable effort so as to keep the feelings of integration and solidarity among the city inhabitants at the highest level. It is Aydın Bolak who formalized the feeling of “giving without taking back” -which he also handed down to his children- with his life. After a successful and active student life, Aydın Bolak was decisive to serve his state and nation in a manner which does not obey unfairness during his service as Kadirli kaimakam. Father & son Bolak were on the national-conservative side. In this respect, they played significant roles in the formation of Balıkesir organizations of Free Republican Party (Serbest Cumhuriyet Fırkası) and Democrat Party (Demokrat Parti). Aydın Bolak took an active role in the establishment of Liberty Party (Hürriyet Partisi); during the time when he was a member of parliament from Republican People’s Party (Cumhuriyet Halk Partisi) he was not merely a classical MP, instead he especially made great effort for the legislation of Code of Foundations No.903. An “educated” Turkish intellectual as his name also suggests, Aydın Bolak not only played a major role in the institutionalization of especially Turkpetrol Foundation (Türkpetrol Vakfı) during his foundation activities but also worked in many other foundations either as president or administrator. With his own words, Aydın Bolak worked as a “manager-administrator” during the period when Turkpetrol Company became a holding along with the fellow companies established later on and tried to pay for the employees at the highest level. Not once did he abstain from sharing his information and experience over business life with Turkish people. In our cultural life, the name ‘Aydın Bolak’ still continues to live with what he has written and said, told at television conversations, his fondness for art and artists, collections....He also had a great role in establishment and continuance of many permanent works such as Balıkesir Kuvâ-yi Millîye Museum.