Yavuz Özkan filmlerinde işçi temsilleri ve toplumsal dönüşümle bağlantısının yorumlanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GENÇER YURTTAŞ

Danışman: SERPİL KIREL

Özet:

ÖZ Bu çalışmada, Türkiye’de 1970’li yılların, ekonomik, politik, siyasal, sanatsal ve ayrıntılı olarak sinema ortamı incelenmiş, bu incelemeler ışığında Yavuz Özkan’ın “Maden” ve “Demir Yol” filmlerinin dönemin politik ortamıyla bağlantısı yorumlanmıştır. Çalışmada temel varsayım, Yavuz Özkan sinemasının Türkiye’deki 1980 darbesi sonucu geçirdiği toplumsal ve kültürel dönüşüm sonrası nasıl bir değişim gösterdiği üzerine kurulmuştur. 1970’li yılların Türkiye’si; sınıf mücadelelerinin, hükümet değişikliklerinin, toplumsal değişimlerin yoğunluklu olarak yaşandığı bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Üretilen sanat ve haliyle sinema bu yoğunluktan etkilenmiştir. Çalışmada, Yavuz Özkan sinemasının konuları, dili, mekân ve karakterleri oluşturma biçimi belirlenmeye çalışılmıştır. Özkan’ın ‘’Maden’’ ve ‘’Demir Yol’’ filmlerindeki dramatik çatışma, bu çatışmanın çözülüşü, filmlerde işçi sınıfını temsil eden karakterler, işçi sınıfının mücadelesi ve diğer karakterler analiz edilmiş, dönemin politik olaylarıyla ilişkisi araştırılmıştır. Özkan’ın, ‘80 öncesindeki ana karakteri işçi sınıfı olan ve işçinin sorunlarını işleyen filmleriyle, ‘80 sonrası daha çok bireylerin arasındaki şiddete ve iktidar savaşına odaklanan filmleri arasındaki fark yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Yavuz Özkan, İşçi Hareketleri, 1970’ler, ‘’Maden’’, ‘’Demir Yol’’, 1980 Askeri Darbesi ABSTRACT In this work, the economic, political, artistic and in a greater detail, the cinematic environment of Turkey in 1970s is analyzed. In the light of this study, the relations between Yavuz Özkan’s films, “Maden” and “Railroad”, and the political scene of the period were investigated. The primary assumption is how Yavuz Özkan’s approach is changed after the social and cultural transformation witnessed after the 1980 Military Coup in Turkey. 1970s’ Turkey comes across as a process where class struggles, government changes and social transformations were intensely felt. Evidently, these effects were reflected upon the works of art and subsequently in cinema as well. In the research, it is attempted to construct a means to form a language on how the location and characters are built in Özkan’s films. In Özkan’s “The Mine” and “Railroad” the intense struggle and the resolution of conflict, the characters depicting the working class, the working class’ struggle and other characters were throughly analyzed in their relation with the political scene of the period. Özkan’s pre-1980s films, depicting the working class and its problems as the primary characters, were observed along with his post-1980s works focusing mainly upon the violence between individuals and the battle for power. Keywords: Yavuz Özkan, Workers’ Movement, 1970s, “The Mine”, “ Railroad”, 1980 Military Coup