Ebû Amr Ed-Dânî ve İbnü's-Serrâc'ın Kitâbü'n-nakt Ve'ş-şekl eserleri bağlamında Kur'an'ın noktalanması ve hareketlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖMER FARUK DOĞAN

Danışman: Emrullah Tuncel

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Kur'ân metni ilk yazıya geçirilmesinden itibaren çeşitli aşamalardan geçerek bugünkü haline kavuşmuştur. Metin yazısı aslı itibariyle herhangi bir değişikliğe uğramamıştır. Kur'ân-ı Kerîm'in gerek dilinin Arapça olması gerekse ilk muhataplarının Arap toplumu olması ve bu toplumda hayat süren insanların sözlü edebiyata hakimiyetinin kuvvetli ve güçlü olması sebebiyle insanlar, Kur'ân-ı Kerîm'i tilavet noktasında zorlanmamışlardır. Ancak Arap olmayan toplumların İslâm'a girmesi ve fetih hareketleri sonucu İslâm coğrafyasının ve nüfusunun genişlemesi, nesilden nesile aktarıla gelen dil kapasitesinde zayıflamaya neden olmuştur. Bu durum, dildeki hatalı kullanımları da beraberinde getirmiştir. Bunun doğal bir sonucu olarak Kur'ân-ı Kerîm'in tilaveti noktasında problemler ortaya çıkmaya başlamıştır. Hicrî ilk asırdan itibaren çözüm yolları geliştirilmeye başlanmış ve metnin okunabilirliğini kolaylaştırmak için mushaflara nokta, hareke, sembol gibi birtakım ilavelerde bulunulmuştur. Bu çabalar neticesinde kıraat ilminin temel meselelerinden olan mushaf imlasının bir alt disiplini olarak ifade edebileceğimiz en-Nakt ve'ş-şekl ilmi tevellüt etmiş, bu disiplinle alakalı risaleler ve hacimli eserler telif edilmiştir. Bu çalışmada, İbnü's-Serrâc ve Ebû Amr Dânî'nin telif etmiş oldukları ve bu sahada kaleme alınmış orijinal eserlerden olan Kitâbü'n-nakt ve'ş-şekl eserleri bağlamında Kur'ân'ın noktalanması ve harekelenmesi meselesi incelenmiştir.