Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Raziye Betül Dağdeviren
Danışman: AYŞE ESRA ŞAHYAR
Özet:Sultan II. Abdülhamid dönemi, ilmî, siyasî ve toplumsal açıdan pek çok alanda çeşitli gelişmelerin, yeniliklerin ve tartışmaların yaşandığı bir süreci içermektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde yaşanan modernleşme ve geleneğe bağlılık arasındaki gelgitler ile beraber II. Abdülhamid’in sünnete bağlı kalarak devleti ileriye taşıyacak modernleşme arayışlarına açık olması, hadis alanında da çeşitli arayışları beraberinde getirmiştir. Aynı zamanda Sultan Abdülhamid’in istişare ettiği şahsiyetler arasında bulunan Gümüşhânevî, Yusuf Nebhânî, Ahmed Cevdet Paşa, Said Halim Paşa ve Tunuslu Hayreddin Paşa gibi ilim adamlarının Hz. Peygamber’in sünnetine bağlı kalarak ilerlemeyi savunan düşünce ve icraatleri, dönemin sünnet anlayışını ortaya koymaktadır. Bu dönemde, müsteşriklerin de etkisiyle hadis ilmi çerçevesinde daha önce tartışılmamış konuların ele alındığı, hadis merkezli oryantalist çalışmaların akademik seviyeye taşındığı, hadis musannefâtı ve sahâbe etrafındaki ithamların arttığı görülmektedir. Ayrıca, bu dönem Müslümanların oryantalistlere cevap verebilmek için reddiyeler yazarak çeşitli önlemler almaya çalıştığı ilmî bakımdan canlı bir zamana denk gelmektedir. II. Abdülhamid’in hadis ilmine ve Sahîh-i Buhârî’ye duyduğu yakınlık, dünyanın çeşitli yerlerinde hadis çalışmalarıyla tanınan medreseleri desteklemesi, hadis âlimlerini nişanlarla taltif etmesi ve Sahîh-i Buhârî’yi neşrettirmesi bu devri ayrıca önemli kılmaktadır. Öte yandan, “hilâfetin kureyşîliği” hadisi bağlamında İngilizler’in desteğiyle başlatılan tartışmalar, bu dönemde hadis ilmi çerçevesinde geniş bir literatürün ortaya çıkmasına yol açmıştır. Ayrıca, bu dönem muhaddislerin yeri geldiğinde medreselerde yeri geldiğinde de cephelerde hadis okutmak suretiyle ortaya büyük bir gayret koydukları da gözlemlenmektedir. -------------------- The period of Sultan Abdulhamid is a period in which various developments, innovations and debates are experienced in the many fields of science, politics and social contex. Together with the tides between modernization and commitment to tradition in the last period of the Ottoman Empire, Sultan's quest for modernization to continue the state by obeying to the Sunnah brought also various searches in the field of hadith. Among the personalities consulted by Sultan Abdulhamid, the presence of scholars such as Gumushanevi, Yusuf Nebhani, Ahmed Cevdet Pasha, Said Halim Pasha and Tunisian Hayreddin Pasha, who advocated progress by adhering to the Sunnah of the Prophet, and the thoughts and actions of these scholars reveals the understanding of Sunnah of the this period. In this period, with the influence of the Orientalists, it is seen that the issues that had not been discussed before were discussed within the hadith science and that the orientalist studies centered on the hadith were taken to the academic level. In addition, this period coincides with a scientifically active time in which muslims tried to take various measures by writing rejections to respond to the orientalists. Abdulhamid's proximity to the science of hadith and Sahîh-i Buhârî, the support of the madrasas known for his hadith studies in various parts of the world, the reward of the hadith scholars, and the publication of the Sahîh-i Buhârî makes this period also important. On the other hand, the discussions initiated with the support of the British in the context of the hadith of “Qurayshism of Khilafah” led to the emergence of a wide literature within of the hadith science in this period. In addition, it is observed that the hadith scholars of this period made great efforts by teaching hadiths sometimes in the madrasas and sometimes in front line.