Kar amacı gütmeyen kuruluşlarda pazar yöneliminin örgütsel performans üzerine etkisi : Türkiye'deki vakıflar üzerinde bir araştırma (effects of market orientation on organizational performance : a research on nonprofit organizations in Turkey)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Maxwell Asante

Danışman: MÜGE LEYLA YILDIZ ŞEN

Özet:

Araştırmanın amacı, Türkiye'deki kâr amacı gütmeyen vakıflarda (yeni, mülhak ve cemaat vakıflar) pazar yönelimi boyutlarının örgütsel performansı boyutları üzerine etkileri analiz edilmektedir. Bu araştırma nicel araştırma yöntemleriyle yapılmıştır. Spesifik olarak anket yöntemi uygulanmıştır. 21 maddeli kar amacı gütmeyen pazar yönelimi ve 14 maddeli örgütsel performans anket kullanılarak 228 vakıftan veri toplanmıştır. Katılımcılar basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Ayrıca kısmi korelasyonu ve çoklu regresyon ile veriler analiz edilmiştir. Araştırmada, piyasa yönelimi boyutlarının örgütsel performansı boyutları üzerine anlamlı etkiye sahip olduğu kanıtlanmıştır. Spesifik olarak, fonksiyonlar arası koordinasyonu, yararlanıcı ve bağışçı yöneliminin örgütsel etkinliği üzerine anlamlı ve olumlu etkisi olduğu keşfedilmiştir. Ancak akran yöneliminin örgütsel etkinliği üzerine olumsuz etkisi olduğu ortaya çıkarılmıştır. Buna ek olarak, akran yönelimi ve fonksiyonlar arası koordinasyonunun akran itibarı üzerine anlamlı ve olumlu etkiye sahip olduğu keşfedilmiştir, ancak bağışçı yöneliminin akran itibari üzerinde olumsuz etkisi vardır. Üstelik fonksiyonlar arası koordinasyonu, yararlanıcı yönelimi ve bağışçı yöneliminin kaynak çekiciliği üzerinde olumlu etkisi var iken akran yöneliminin kaynak çekiciliği üzerine hiç anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Son olarak, fonksiyonlar arası koordinasyonu ve yararlanıcı yöneliminin yararlanıcı memnuniyeti üzerinde anlamlı etkisi vardır. Fakat yararlanıcı memnuniyeti, bağışçı yönelimi tarafından olumsuz şekilde etkilenmiştir. Araştırma bulgularına dayanarak, vakıflarda daha yüksek performans elde edebilmek için pazara yönelik stratejileri ve politikalar uygulanması gerektiği, aynı zamanda vakıfların bağışçıları ve yararlanıcılarına çok fazla odaklanmaları gerektiği önerilmiştir. -------------------- The purpose of this study is to analyze the effects of market orientation dimensions on organizational performance dimensions within nonprofit foundations (new foundations, annexed and community foundations) in Turkey. The study was purely quantitative and it applied the survey method. In all, data were obtained from 228 nonprofit foundations using 21 items NPMO scale and 14 items organizational performance scale. The respondents were selected using simple random sampling technique. The data were analyzed using multiple regression and partial correlation methods. The research findings show that market orientation dimensions have a significant effect on organizational performance dimensions in Turkish nonprofit foundations. Specifically, it was discovered that whilst inter-functional coordination, beneficiary orientation, and donor orientation have significant and positive effects on organizational effectiveness, peer orientation had a negative effect on this variable. Moreover, peer orientation and inter-functional coordination had significant and positive effects on peer reputation whilst donor orientation had negative effects on it. Again, inter-functional coordination, beneficiary and donor orientation had a significant and positive impact on resource attraction but peer orientation had no significant effects. Lastly, inter-functional coordination and beneficiary orientation had significant and positive effects on beneficiary satisfaction whilst donor orientation had a negative effect on beneficiary satisfaction. Based on the research findings, it is recommended that the foundations should be more market-oriented by applying market-oriented strategies and management policies. They should focus much on their donors and beneficiaries. This actions will help to improve organizational performance in nonprofit organizations especially foundations.