Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Ve Sosyal Bilimler Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZLEM YÜCEL
Danışman: Mehmet Ünlü
Özet:
ÖZET
Araştırmanın temel amacı mekânsal
kavramların coğrafya ders kitaplarında kullanımının araştırılmasıdır. Bu
kapsamda coğrafya ders kitaplarında (9, 10, 11 ve 12. sınıf) sorularda ve
metinlerde geçen mekânsal kavramlar belirlenmiştir. Araştırmada doküman inceleme
tekniği kullanılmıştır. Coğrafya ders kitaplarında (9, 10, 11 ve 12. sınıf)
soruların dağılımı belirlenerek sorularda ve metinlerde geçen mekânsal
kavramlar ortaya konulmuştur. Araştırmada veri aracı olarak Milli Eğitim
Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından belirlenen komisyonlar
tarafından onaylanmış 9, 10, 11 ve 12. sınıf coğrafya ders kitabı
kullanılmıştır. Mekânsal kavramlar ulusal ve uluslararası alanda yapılan
çalışmaların incelenmesi sonucunda iki uzman öğretim üyesinin görüşleri
alınarak oluşturulmuştur. 9, 10 11 ve 12. sınıf coğrafya ders kitabında yer
alan toplam 1384 soru araştırmacı tarafından iki uzman öğretim üyesinin
görüşleri alınarak incelenmiştir. Araştırma sürecinde elde edilen veriler nitel
veri analiz süreçlerinden biri olan betimsel analiz ile incelenmiştir. 9, 10 11
ve 12. sınıf sorularında genel olarak harita, çevre, bölge, ölçek, veri,
boylam, zaman, alan, mekân, insan, yön gibi kavramların metinlerde ise şekil,
yer, insan, boylam, alan, sınır, konum, dönüşüm, bölge gibi kavramların
kullanıldığı ancak kompleks mekânsal kavramların kullanılmadığı görülmektedir. Mekânsal
düşünme becerisinin yapı taşlarından bir tanesi olan mekânsal kavramının
kullanımının artması ve üst düzey bilişsel süreçlerin gerçekleşmesi için zor,
karmaşık ve kompleks mekânsal kavramların kullanılmasına ihtiyaç vardır. Bu
becerinin coğrafya dersi öğretim sürecinde öğrencilere kazandırılmasında ders
kitaplarının niteliğinin iyileştirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Coğrafya eğitimi, insan- doğa etkileşimi, harita, mekân, mekânsal düşünme becerisi.
ABSTRACT
The
Use Of Spatial Concepts In Geography Textbooks
The main purpose of the
research is to investigate spatial concepts in geography textbooks. In this
context, spatial concepts in the questions and texts in geography textbooks
(9th, 10th, 11th and 12th grades) were determined. The document analysis
technique was used in the research. Spatial concepts in the questions and texts
were revealed by determining the distribution of questions in geography
Textbooks (9th, 10th, 11th and 12th grades). In the research, 9th, 10th, 11th
and 12th grade geography textbooks approved by the commissions determined by
the Ministry of National Education Board of Education and Discipline were used
as a data tool. The spatial concepts were formed by taking the opinions of two
expert faculty members as a result of the examination of the studies conducted
in the national and international arena. A total of 1384 questions in the 9th,
10th, 11th and 12th grade geography textbooks were examined by the researcher
by taking the opinions of two expert lecturers. The data obtained during the
research process were examined with descriptive analysis, which is one of the
qualitative data analysis processes. 9, 10, 11 and 12. In class questions,
concepts such as map, environment, region, scale, data, longitude, time, area,
space, people, direction are used in generel, whereas in the texts concepts
such as shape, place, person, longitude, area, border, location,
transformation, region are used. It is seen that complex spatial concepts are
not used. In order to increase the use of spatial concepts, which are one of
the building blocks of spatial thinking skills, and to realize high- level
cognitive processes, there is a need to use difficult, complex and spatial
concepts. It is necessary to improve the quality of the textbooks in order to
gain this skill to the students in the geography lesson teaching process.
Keywords: geography
education, human-natura interaction, map, space, spatial thinking skills.