Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2000
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İBRAHİM ÇİNÇE
Danışman: Ali Rıza Özkaya
Özet:Bu çalışmada, taç eterli serbest ftalosiyanin (H2Pc), bakır (II) ftalosiyanin (CuPc) ve kurşun (II) ftalosiyanin (PbPc), komplekslerinin su çözücü ortamında ve civa damla elektrodu üzerindeki polarografik redüksiyonu incelendi. Yapılan tüm deneyler 25±1oC'de gerçekleştirildi. Referans elektrot olarak doymuş kalomel elektrod; taşıyıcı elektrolit olarak KNO3 , NaNO3 ve tetrabutilamonyum klorür kullanıldı. Çözeltiler CH3COONa . 3H2O, K2HPO4 ve H3BO3 ile tamponlandı. Değişik pH'lerde polarogramlar kaydedildi. Ayrıca elektrokimyasal reaksiyonların difüzyon kontrollü olup olmadığını anlamak amacıyla, değişik civa haznesi yüksekliklerinde polarogramlar çizildi. pH = 2.00 -12.00 aralığında, çalışılan bütün pH değerlerinde H2Pc kompleksi ile iki redüksiyon dalgası gözlenirken; CuPc kompleksi üç redüksiyon dalgası gösterdi. PbPc kompleksi pH değerine bağlı olarak bir, iki veya üç redüksiyon palyesi gösterdi. Akım-voltaj eğrilerinin logaritmik analizlerden kinetik parametreler ( an ve ) hesaplandı. Sonuçlar bütün komplekslerin civa damla elektrodu üzerindeki redüksiyonlarının, difüzyon kontrollü ve irreversibil olduğu gösterdi. Genel olarak pH arttıkça komplekslerin redüksiyon yarım dalga potansiyellerinin daha negatif değerlere kaydığı görüldü. Ayrıca komplekslere ait heterojen standart redüksiyon hız sabitlerinin ( ), pH arttıkça küçüldüğü görüldü. Bu bulguların elektrokimyasal reaksiyonlara protonların eşlik etmesinden kaynaklandığı sonucuna varıldı. Polarografi yöntemini kullanarak komplekslerin oksidasyonunu incelemek mümkün olmadığından, dönüşümlü voltametri yöntemini kullanmak suretiyle, değişik çözücü ortamlarında ve doymuş kalomel elektroda göre pozitif potansiyel bölgesinde voltamogramlar kaydedildi; fakat komplekslere ait bir oksidasyon piki gözlenemedi. SUMMARY In this study, polarographic reduction of crown-ether substituted metal-free (H2Pc), copper(II) (CuPc) and lead (II) (PbPc) phthalocyanine complexes were examined in aqueous medium on a dropping mercury electrode. All measurements were carried out at 25 1 oC. A staturated calomel electrode was employed as the reference electrode. Sodium nitrate, potassium nitrate and tetrabutylammonium chloride were used as the supporting electrolytes. Solitions were buffered with CH3COONa . 3H2O, K2HPO4 and H3BO3. Polarograms were recorded at different pH values. In order to find out whether the electrochemicel reactions are diffusion controlled or not, polarograms were also recorded as a function of the mercury column's height. While two reduction waves were observed with H2Pc, CuPc gave three reduction waves at all pH values within the range of 2.00-12.00. PbPc showed one, two or three reduction waves depending on the pH values. From the logorithmic analysis of the current-voltage curves the kinetic parameters (an and ) were calculated. The results showed that reduction processes of all complexes on dropping mercury electrode in aqueous medium were diffusion controlled and irreversible. Generally, the reduction half-wave potentials of the complexes were found to shift to more negative values with increasing pH. Also, it was found that the heterogeneous standard reduction rate constants ( ) of the complexes decrease with increasing pH. These findings were attributed to the involvement of protons in electrochemical reactions. Since it is not possible to examine oxidation of the complexes by polarography, voltammograms by cyclic voltammetry at various solvents at the positive potential side against saturated calomel electrode were recorded, but no oxidation peak could be observed.