Yansıtıcı sorgulamaya dayalı genel biyoloji laboratuvarı etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar kullanımı özyeterlik algıları, eleştirel düşünme eğilimleri ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Temel Eğitim Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEDA USTA GEZER

Danışman: Fatma Şahin

Özet:

Bu çalışma, Yansıtıcı Sorgulamaya Dayalı Genel Biyoloji Laboratuvarı etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar kullanımı özyeterlik algıları, biyoloji laboratuvarı endişeleri, eleştirel düşünme eğilimleri ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisini araştırmaktadır. Çalışma 2010-2011 Eğitim Öğretim Yılı Bahar Yarıyılı’nda, İstanbul İli içinde bulunan bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Lisans Programı ikinci sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Çalışma grubunu 36’sı kontrol grubu, 30’u ise deney grubu toplam 66 öğretmen adayı oluşturmuştur. Çalışma, Genel Biyoloji II Laboratuvarı Dersi’nde araştırmacı tarafından “Fotosentez”, Solunum” ve “Çimlenme” konularında haftada 2 saat olacak şekilde 8 Hafta boyunca deney grubuna yansıtıcı sorgulama yaklaşımı, kontrol grubuna ise geleneksel yaklaşım ile yürütülmüştür. Deney grubuna uygulanan yansıtıcı sorgulama yaklaşımının uygulaması için 5E Modeli kullanılmıştır. Çalışmanın problem cümlesini “Yansıtıcı Sorgulamaya Dayalı Genel Biyoloji Laboratuvarı etkinliklerinin fen bilgisi öğretmen adaylarının laboratuvar kullanımı özyeterlik algıları, biyoloji laboratuvarı endişeleri, eleştirel düşünme eğilimleri ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi var mıdır?” sorusu oluşturmaktadır. Araştırma verileri Laboratuvar Kullanımı Özyeterlik Algı Ölçeği, Biyoloji Laboratuvarı Endişe Ölçeği, Bilimsel Süreç Beceri Testi, Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği, Bilimsel Sorgulama Süreci Soruları, Yansıtma Becerisi Soruları ve Etkinlik Yaprakları kullanılarak toplanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlar şu şekilde lenebilir: Yansıtıcı sorgulama yaklaşımı ile öğretmen adaylarının laboratuvar özyeterlik algıları, eleştirel düşünme eğilimleri, bilimsel işlem becerileri ve yansıtma becerilerinde anlamlı artış gözlenmiştir. Geleneksel ve yansıtıcı sorgulama yaklaşımları, öğretmen adaylarının biyoloji laboratuvar endişeleri üzerinde bir değişiklik meydana getirmemiştir. Sadece deney grubu öğrencilerine uygulanan etkinlik yapraklarına yansıtıcı sorgulama yöntemi ile öğrencilerin süreç içinde daha uygun cevaplar verdikleri tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yansıtıcı Sorgulama, 5E Modeli, Fen Öğretmeni Eğitimi, Genel Biyoloji Laboratuvarı. ABSTRACT This study aims to investigate Reflective Inquiry-Based General Biology Laboratory activities’ effects on preservice science teachers’ laboratory self-efficacy perceptions, biology laboratory concerns, critical thinking tendencies and science process skills. The study was conducted in the spring semester of 2010-2011 academic year, at a state university’s Science Teacher Education Program, which located in the province of Istanbul. The study group was created by 66 preservice teachers; 36 of them were control and 30 of them were experimental group members. In General Biology II Laboratory Course, "Photosynthesis, "Respiration" and "Germination" issues were conducted by the researcher 2 hours per week to be 8 weeks. Experimental group activities were designed by reflective inquiry approach and control group activities by traditional approach. 5E Model was used to create experimental group’s reflective inquiry design. The problem statement of the study is: “Is there any effect of reflective inquiry based general biology activities’ on preservice science teachers’ laboratory self-efficacy perceptions, biology laboratory concerns, critical thinking tendencies and science process skills?”. Laboratory Self-Efficacy Scale, Biology Laboratory Concern Scale, Californian Critical Thinking Disposition Inventory, Scientific Process Skills Test, Scientific Inquiry Process Questions, Reflection Skills Questions and Event Sheets were collected as data collection tools. The results obtained in this study can be summarized as follows: Laboratory self-efficacy perceptions, critical thinking tendencies, scientific process skills and reflection skills were significantly increased by the approach of reflective inquiry. Reflective inquiry approach didn’t change preservice teachers’ Biology Laboratory Concerns. Activity sheets were applied to just experimental group and continuing appropriate answers have been identified from experimental group students’ activity sheets in the reflective inquiry process. Keywords: Reflective Inquiry, 5E Model, Science Teacher Training, General Biology Laboratory.