Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BAKIT BAYDALİEV
Danışman: Nuri Alkan Soyak
Özet:Geçiş ekonomisi bir ülkenin iktisadi birim ve bireyleri arasındaki iktisadi ilişkilerin ve ülke ekonomik politikalarının mevcut sistemde öngörülenden daha etkili bir sisteme geçiş sürecidir. Geçiş döneminin zorluğu ve yaşanan resesyon dönemi özellikle Sosyalist planlı ekonomiye sahip Rusya’nın kapitalist sistemine geçişinde açıkça görülmektedir. Geçiş ekonomisi sistemsel program ve politikaları içermekle birlikte geçiş döneminde yaşanan iç ve dış faktörler de geçişin başarısını etkilemektedir. 1980’lerde durgunluğa geçen Rusya ekonomisinin Perestroyka süreci ile canlandırılmaya çalışılması ekonomiyi iyileştirmek yerine kötüleştirmiştir. Yeniden yapılanma yerine tamamen kapitalist sistemine geçişin gerçekleştirilmiş olması beklenmedik bir sonuç olsa da, kaçınılmaz bir gereklilik teşkil etmiştir. Bu yüksek lisans tezi Rusya’nın 1985 – 2000 yılları arasında uyguladığı geçiş ekonomisi programlarının ne denli başarılı olduğu ve geçiş döneminden sonra uygulanan ekonomik politikaların sonuçlarını değerlendirmektedir. Çalışma, Rusya ekonomisinin kapitalist sürecine uyumunu, uyguladığı geçiş politikalarını ve sonucunda elde ettiği ekonomik etkinliği değerlendirmeye çalışmıştır. Gerçekleştirilen araştırmada Rusya geçiş ekonomisi politikaların daha başlangış dönemi olan 1990’lardan itibaren etkisiz ve yanlış uygulandığı tespit edilmiştir. Alınan dış kredilerin etkisiz kullanılması, emisyon, döviz kurları, tasarruf ve yatırım alanları verimli yönetilememiştir. SSCB döneminde mevcut olan doğal kaynaklara bağımlılık modern Rusya ekonomisinde de görülmektedir. Rusya’nın bütçe hesaplamalarında petrol fiyatlarının büyük rol oynaması ister geçiş dönemi sürecinde ister geçiş sonrası döneminde uygulanan ekonomik politikaların ne denli yanlış olduğu açıkça görülmektedir: Rusya ekonomisini çeşitlendirememiş ve gerekli modernizasyon sürecini gerçekleştirememiştir. Özellikle doğal kaynaklar ihracatına olan uzun dönemli bağımlılık yoğun teknoloji gerektiren alanları küçültürken modernizasyon girişimlerini de körleştirmektedir. Anahtar sözcükler: Geçiş ekonomisi, Planlı ekonomi, Rusya ekonomisi, Glasnost, Perestroyka, Reform. ABSTRACT Transition economy is a systematical changing it’s economical system from central planned economy to free market economy, which is expected to be more effective. Transition economy has determined systematical programme and policies but it is also influenced from various non-economical factors. The beginning of Perestroyka period on 1980s with an aim to improve economical effectiveness make it worse and become the start of the end of socialist central planned economy. Despite of Perestroyka’s unexpected change of Russian economy into free market economy it was only way to make things better. This dissertation propose to clarify transition economy policies applied in Russia in period from 1985 till 2000 and policies applied after transition period. Adaptation of Russia economy to free market economy, applied economy policies and results of the policies tried to be lighten. The dissertation explain that most of economy policies applied from the beginning of 1990s was ineffective and wrong. Most of economical fields like currency issue, exchange rates, savings, investments and credits was managed ineffective. Addiction of economy to natural resources still an important factor in modern Russia. Oil prices always play a big role in Russian budget calculations and economical foresights, which show how wrong the russian economy was managed: russian economy could not diversified it’s economy and could not complete modernization of means of production. This addiction especially harmful in long period by decrease technological investments and passive modernization activities. Key words: Transition economy, Central planned economy, Russian economy, Reform, Glasnost, Perestroyka.