Kıraat farklılıklarının vakf ve ibtidâya etkisi (secâvendî ve uşmûnî örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kenan Aklan

Danışman: ERDOĞAN BAŞ

Özet:

Kıraat farklılıkları Kur’an’ın nüzûlü dönemiyle paralel olarak neşet etmiş, gelişmiş ve zamanla müstakil bir ilim dalı haline gelmiştir. Kur’an’ın hem lafzı hem de anlamıyla yakın ilişkisi olan bu alan diğer birçok ilim dalını da az veya çok etkilemiştir. Bu etkinin nicel ve niteliğini tespit ve tahlil amaçlı günümüze kadar olan süreçte çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Kıraat disiplini içinde gelişen özel alanlardan biri de şüphesiz vakf ve ibtidâdır. İslâm ilim tarihine şahsına munhasır taksimat ve rumuz sistemi kazandırmış önemli isimlerden biri Secâvendî’dir. Onun pratik rumuz sistemi, Arapça bilmeyen Kur’an okuyucusunun bile faydalanabileceği düzeyde bir kolaylığa sahiptir. Bu sistemin yansımaları birçok İslam ülkesinin mushaflarında da görülmektedir. Diğer taraftan geç dönem âlimlerinden olup kendisinden önce gelen zengin ilim müktesebatından etkilenmiş ve vakf-ibtidâyla ilgili kendine özgü tercihlerini Menârü’l-Hüdâ adlı eserinde sunmuş olan Uşmûnî de öne çıkan âlimlerden biridir. İşte bu çalışmada kıraatte meydana gelen rivayet farklılıklarının vakf ve ibtidâya etkilerinin Secâvendî ve Uşmûnî örnekliğinde incelenmesi, iki müellifin hem örtüştüğü hem de ayrıştığı noktaların belirlenmesi ve karşılaştırılması hedeflenmektedir. -------------------- Qiraat differences emerged in parallel with the descending period of the Qur'an, developed and evolved into an independent science in time. This area, which has a close relationship with both the letter and the meaning of the Qur'an, has affected many other disciplines more or less. Until today, various studies have been conducted in order to determine and analyse the quantity and quality of this effect. One of the special fields that developed within the qiraat discipline is doubtless waqf and ibtida. Sajawandi is one of the important names who introduced a sui generis categorization and symbol system related to waqf-ibtida to the Islamic world. His practical symbol system is so simple that even a non-Arabic speaking Qur'an reader benefit from it. The reflection of Sajawandi's system can also be observed in many musfahs in many Islamic countries. On the other hand, Ushmuni is one of the notable scholars of the late period who was affected by the rich body of knowledge before him and presented his unique preferences regarding waqf and ibtida in his work named Menaru'l-Huda. Hence, this study aims to examine the effect of interpretation differences occurring in qiraat on waqf and ibtida within the framework of Sajawandi and Ushmuni examples and to determine and compare the points which both authors converge on and diverge from each other.