Vergisel yönden stokların denetimi ve randıman analizi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, İşletme Fakültesi, İşletme Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÜRAY ÖĞREDİK

Danışman: CEMAL ÇAKICI

Özet:

VERGİSEL YÖNDEN STOKLARIN DENETİMİ VE RANDIMAN ANALİZİ Vergisel Yönden Stokların Denetimi ve Randıman Analizi adlı bu tezde öncelikle vergisel yönden stokların denetiminin nasıl yapılması gerektiğinin gösterilmesi, bu konuda kullanılan önemli bir yöntem olan randıman analizinin uygulamalı olarak incelenmesi ve sorunların ortaya konularak çözüm önerilerinin getirilmesi amaçlanmaktadır. Stoklar, kayıt dışı işlemleri olan mükelleflerin vergi matrahlarını azaltmak amacıyla üzerinde hile yaparak vergi kaçırdıkları en önemli hesaplardan birisidir. Randıman Analizi tekniği ile işletmenin standart üretim bilgilerinden hareketle, belirli kabuller yapılarak, inceleme dönemi içerisinde olması gereken üretim miktarı tespit edilmeye çalışılmaktadır. Randıman Analizi Vergi Usul Kanunu Madde 3’de yer alan, “Vergilendirmede, vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır” hükmünden hareketle, işletmenin gerçek vergiye tabi kazancını tespit etmekte önemli ipuçları sağlayan bir denetim tekniğidir. Denetçi öncelikle randıman analizinin gerekli olup olmadığına ve işletmede randıman analizine esas alınacak değişkenlerin analizde uygulanabilirliğine karar vermelidir. Randıman Analizinden kesin ve sağlıklı sonuçlar alınabilmesinin en önemli yolu incelemeye alınan işletmede fiili stok sayımı yapılmasıdır. Aksi takdirde sadece işletmenin kaydi envanter bilgilerinden hareketle yapılacak bir randıman incelemesinde kayıt dışı üretimi tespit etmek çok zor olacaktır. Randıman analizi neticesinde elde edilen bilgiler, diğer denetim teknikleri ile de desteklenmelidir. ABSTRACT TAX AUDITING OF STOCKS AND PRODUCTIVITY ANALYSIS This thesis titled “Tax Auditing of Stocks and Productivity Analysis” primarily aims to point out tax auditing of stocks should be carried out, the functional examination of efficiency analysis which is an important method used in this respect and determine problems and provide solutions. Stocks are one of main accounts that tax payers having unregistered transactions avoid tax by manipulating over it in order to reduce their tax base. Through Efficiency Analysis method, production amount due within analysis period is determined by undertaking certain allowances based upon corporation’s standard production information. It is an auditing method which provides substantial clues in determining corporation’s real taxable income in accordance with the provision of Article 3 of Efficiency Analysis Tax Procedure Law “Taxation is based on real nature of tax incurring fact and related procedures”. Auditor first decides if efficiency analysis shall be required or not and on the applicability of variables based on corporation’s efficiency analysis during analysis. The most important way to obtain definite and healthy results from Productivity Analysis is to undertake a real stock taking at the corporation under examination. Otherwise, it shall be very difficult to determine the unregistered production during an analysis based solely on corporation’s registered inventory information. The information obtained as a result of productivity analysis shall be backed up with other auditing technics.