Basel kriterlerinin bankacılık sektörü üzerine etkisi : seçilmiş ülkelerin mukayeseli analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Alper Nebioğlu

Danışman: GÖKHAN IŞIL

Özet:

1980’li yıllardan sonra uluslararası bankacılık hareketlerinin hızlanmasıyla farklı ülkelerde faaliyetlerde bulunan bankaların denetim sistemlerinin entegrasyonunun önemi ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda 1988’de İsviçre Basel’de Bank of International Settlements (BIS) altında toplanan komite riske dayalı ilk sermaye yeterliliği uzlaşısını yayınlamıştır. Komite tarafından ülkeler nezdinde bağlayıcılığı olmayan ancak uyulmasının tavsiye edildiği ve ülkelerinin saygınlığı, kredibilitesi anlamında uymasını ülkelerin menfaatine olan bir dizi uzlaşılar yayınlandı. Basel kriterleri olarak adlandırılan bu uzlaşıların ilki 1988 yılında yayınlanırken son güncelleme Basel III uzlaşısı adıyla 2008 krizi sonrası yapıldı. Ülkelerin ekonomik görünümleri ve bankacılık sektörlerini yapıları, dinamikleri vb. hususların büyük farklılıklar barındırabileceği göz önüne alındığında; bu kriterlerin ülkeler nezdindeki etkilerinin de farklı olacağı beklenen bir durumdur. Basel III kriterlerinin gelişiyle beraber bankaların sermaye yeterlilik rasyosunun yeterli hale getirilmesi, rekabet güçlerini özellikle karlılıkların büyük oranda etkilemeye başlamıştır. Bu hususlara gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler nezdinde bakıldığı zaman; Basel kriterlerinin uygulanması ve etkileri ülkelerin veya finansal sistemlerinin gelişmişlik düzeylerine göre farklılık arz edebileceği düşünülmektedir. Bu çalışmada, Basel kriterlerinin tarihsel süreci anlatıldıktan sonra bankaların bilançolarını nasıl etkilediği anlatılmıştır. Akabinde Basel kriterlerinin Sermaye Yeterlilik Rasyosu(SYR) ve Çekirdek Sermaye Rasyosunda(ÇSR) yol açtıkları değişimlerin aktif karlılığı (ROA), özkaynak karlılığını (ROE) ve faiz gelirini (FG) nasıl etkilediği ülkelerin gelişmişlikleri dikkate alınarak karşılaştırılmış ve sonuçta; Basel kriterlerinin ülke grupları ve Bankacılık sektörü gelir seviyelerine göre nasıl etki ettiği görülmeye çalışılmıştır. -------------------- With the acceleration of international banking movements after 1980s, the importance of integration of the audit systems of the banks in different countries emerged. In this context, the committee met in 1988 in Basel, Switzerland under the Bank of International Settlements (BIS), and published the first risk-based capital adequacy compromise. The Committee issued a series of compromises in the interests of the countries, not binding for the countries but acting as a guideline to leverage their credibility and reputation. The first Basel criteria was published in 1988, while the last update was made after the 2008 crisis, Basel III. Considering the economic outlook of the countries and the structure and dynamics of the banking sectors may have great differences; the impact of these criteria on countries will be different. With the introduction of Basel III, adjustment of banks’ capital adequacy ratios started to influence their competitiveness, particularly their profitability. It is true that the implementation and effects of Basel criteria may differ according to the level of development of countries or financial systems. In this study, after explaining the historical process of Basel criteria, how it affects banks’ balance sheet is explained. Subsequently, how the changes caused by the Basel criteria in the Capital Adequacy Ratio and the Core Capital Ratio affected the return on assets (ROA), return on equity (ROE) and interest income (II) were compared by considering the developments of the countries. Finally, the effects of Basel criteria on different country groups and income levels of banking sectors are demonstrated.