Kubbetü’s-Sahra - Kuruluşundan Osmanlı Dönemine Kadar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zeyneb Arpacık

Danışman: Nihal Şahin Utku

Özet:

Emevî Devleti’nin beşinci halifesi Abdülmelik b. Mervân tarafından inşa edilen ve Emevî döneminden sonra Kudüs’e hâkim olmuş bütün devletlerce özel bir ihtimam gösterilen Kubbetü’s-Sahra, gerek taşıdığı sembolik anlamlar gerekse mimari ve tezyini özellikleri bakımından İslâm tarihinin en önemli yapılarından biri olmuştur. Klasik kaynaklarda Kubbetü’s-Sahra’nın yapılış gerekçeleri konusunda yaşanan tartışmalar ve rivayet çeşitliliği de onun hem dinî hem de siyasi bazı anlamlar taşıdığına işaret etmektedir. Yapıldığı dönemden günümüze kadar genel görünümünü koruyarak gelen ilk İslam eseri olma özelliğine sahip Kubbetü’s-Sahra, tarihî süreç içerisinde farklı dönemlerde çeşitli anlamlar kazanmış ve son olarak Kudüs’ün sembol yapısı haline gelmiştir. Onun taşıdığı bu sembolik anlam, yalnızca Müslümanlar için değil, Yahudi ve Hristiyan dünyasında da kendini göstermektedir. -------------------- Kubbetü’s-Sahra is a sanctuary that was built by the fifth caliph of the Umayyad Dynasty, Abdülmelik b. Mervan. Since then it has been a structure that has had an important place in Islamic history, arts, and architecture during the reign of all the rulers after the Umayyads and whoever held the city of Jerusalem has always given special attention and care to the sanctuary. The debates seen in the classical sources on the reasons of why the sanctuary was built implicate that it carried (and continues to carry) both religious and political significance. Kubbetü’s-Sahra has kept its general looks from the era it was built as the first such Islamic architectural work and throughout different historical periods has gained several meanings and has eventually become a symbolic structure. This symbolic meaning is acknowledged not only by and for Muslims, but also by Christians and Jews, although interpreted differently.