Kuruluşundan Cumhuriyete Kuleli Askeri Lisesi (1845-1923)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Marmara Üniversitesi, Fen - Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: KASIM MEHMET TEKE

Danışman: BÜLENT BAKAR

Özet:

Avrupa’da yeni açılan modern harp okullarında askerlik bilimsel olarak değer kazanırken, Osmanlı Devleti’nde subaylar klasik düzenle yetişiyor, çağın gerektirdiği gibi eğitilemiyorlardı. Bu farklılık direk olarak kendisini savaş alanlarında göstermekteydi. Bu farklılıkları gidermek ve yenilgileri ortadan kaldırmak için 17. ve 18. yüzyıl’da askerî alanda ıslahatlar yapılmış, fakat istenilen başarıya ulaşılamamıştır. 1834 yılında Harp Okulu’nun açılması ile birlikte 19.yüzyıl’ın ilk yarısında modern yöntemlerle subay yetiştirme açısından önemli bir adım atılmıştır. Kısa bir süre sonra Harp Okulu’nun da tek başına yeterli olmadığı anlaşılmış ve Harp Okuluna öğrenci hazırlayacak Askerî Liselere ihtiyaç duyulmuştur. Bunun üzerine ordu merkezlerinde birer askerî idâdi açılmasına karar verilmiştir. Böylece “Kuleli Askerî İdâdisi” “Mekteb-i Fûnun-ı İdâdi” ismiyle 21 Eylül 1845 tarihinde Maçka Kışlasında açılmış fakat bu kışlanın tadilat görmesi üzerine ilk öğretim yılını “Çinili Köşkte” tamamlamıştır. Ertesi yıl Maçka Kışlasına taşınan idâdi “ Dersaadet Askerî İdadî’si” ismini almıştır. “Dersaadet Askerî İdadî’sinin” Çengelköy’ün “Kuleli” semtinde 1827 yılında Sultan II.Mahmut tarafından I.Süvari Alayı için kışla olarak inşa ettirilen Kuleli Kışlasına taşınması 1872 yılında gerçekleşmiştir. Bu tarihten itibaren idâdi’nin ismi “Kuleli Askerî İdadî’si” olarak söylenmeye başlayacaktır. Kuleli Kışla, Askerî İdadî’nin taşınmasına kadar 1837-1842 yılları arasında tahaffuzhane (Karantina Merkezi) olarak kullanılmış, 1843-1845 yılları arasında kapsamlı bir tamirattan geçirilmiş olan kışla, Kırım Savaşı sırasında müttefik askerleri için kışla ve hastahane olarak hizmet vermiştir. 1856–1872 yılları arasında tekrar süvari kışlası olarak kullanılan Kuleli Kışla 1862–1863 yıllarında Sultan Abdulaziz tarafından yeniden yaptırılmıştır. 1872 yılında Askerî İdâdi’nin kışlaya taşınmasından sonra “Kuleli Askerî İdadîsi” zaman zaman bu tarihi binayı terketmek zorunda kalmış fakat eğitim öğretim hiç aksamamıştır. ABSTRACT While the military had been gaining value scientifically in the modern military academies established in Europe, Ottoman officers were trained classically, and couldn’t be educated as required by the needs of the time. This difference had direct implications in the combat field. To eliminate this gap and to avoid defeats, a series of reforms were introduced to the military in 17th and 18th centuries, though desired results couldn’t be achieved. The foundation of the Turkish Military Academy in 1834 was an important step towards training officers with modern methods in the first half of 19th century. After a short time, it was understood that the Military Academy alone was not sufficient, and Military High Schools which would prepare students for the Academy were needed. Therefore it was decided that a military high school should be opened in each army headquarters. Soon, Kuleli Military High School opened in Maçka in 21st September 1845 under the name of “Mekteb-i Fûnun-ı İdadî”; nevertheless, the first educational year was finished in “Çinili Köşk”. The military lycee that moved to Maçka headquarters the following year was named “Dersaadet Military High School”. The relocation of the school to Kuleli quarters, which was actually built as the quarters for the accommodation of the 1st Cavalry Regiment by Sultan Mahmut the 2nd in Kuleli district in Çengelköy in 1827, took place in 1872. From this date on, Dersaadet Military High School was named as Kuleli Military High School. Before Kuleli quarters was converted to a military high school, it had served as a quarantine center between 1837-1842, it had undergone a wide-scale restoration in 1843-1845, and served as both quarters and hospital for ally soldiers during the Kırım War. It was also reused as Cavalry quarters between 1856 and 1872 and was rebuilt by Sultan Abdülaziz in 1862-1863. After the military high school moved to Kuleli quarters in 1872, it had to leave the historical bbuilding from time to time, however, it has never stopped the education from then on.